Sabtu, 25 November 2023

Revisi Awig-awig tahun 2023

 

MURDA CITTA

Om Swastyastu,

Om Awighnam astu namo siddam.

 

Malarapan saking panghyangin Ida Sanghyang Widi wasa Asung waranugraha ngawentenang lan ngawerdiang  kahuripan sakala niskala ring buana Agung lan buana alit.

 Manut ring Loka dresta, Desa dresta lan Sastra dresta sane manggeh kewentenan Perahyangan, wewidangan utawi palemahan desa Adat pinaka genah pesayuban warga desa adat lan kulawarganyane kasinanggeh buana agung, lan Pawongania soang-soang kasinanggeh buana Alit.

Melarapan punika desa Adat patut ngajegang  Tata Sukertaning “Tri Hita Karana” ring wewidangan esa Adat luwirnyane:  Tata sukerta Perahyangan;  Ngulati kasukertan Perhyangan,  Penyiwian esal an kulawarga genah ngarcana Ida Sanghyang Widhi Wasa.Tata Sukerta Pawongan;   Ngulati kasukertan krama desa adat lan warga sane jenek ring palemahania. Tata Sukerta Palemahanyane, Ngulati kasukertan kakuwuban wewidangan desa adat minakadi Paumahan, Margi, Tegal,  Setra lan Pasisining segara.

Mawasana adung kasukertan bhuana agung lan bhuana Alit maka larapan ngulati santi jagadhita ring kahuripan para krama lan warga desa Adat pinaka tatujon ngardinin Awig-Awig desa Adat Nyuh Kukuh puniki.

Parikrama Nguwah Nguwuhin Awig-awig desa Adat Nyuh Kukuh puniki, pastika kejalarin antuk pemutus Paruman Krama Desa Adat Nyuh Kukuh, pinaka sepat siku-siku pamatut ri sajeroning pamargin Deşa Adat.

            Mogiriwastu prasida kadi pengaptin titiang makasami, rikalaning ngemargiang lan ngawerdiang daging Awig-Awig puniki, pinaka wusananing atur “Om Santi, Santi, Santi Om”.

 

SARGAH  I

ARAN, WEWIDANGAN,TİPE, MIWAH STATUS DEŞA ADAT

 

Pawos 1

Desa Adat puniki mawasta Desa Adat Nyuh Kukuh tur sampun kasurat ring lepihan Peraturan Daerah Provinsi Bali Nomor 4 Tahun 2019 tentang Desa Adat di Bali, nomor Kode:  08-053-1418.

Pawos 2

1.        Desa Adat Nyuh Kukuh  ngawidangin petang  tempek, inggih punika:

ha.

Tempek Kangin.

na.

Tempek Kauh.

ca.

Tempek Kaja.

ra.

Tempek Kelod.

2.      Wawidangan Desa Adat Nyuh  Kukuh mewates nyatur:

ha.

Tepi Kangin:   sisi kauh Banjar Prapat lan Desa Adat Biaung,  pinaka cihna  wates  Tambak Buntut.

na.

Tepi Kauh  :   Tepisiring  Segara Kauh lan Tepi kangin Desa Toyapakeh

ca.

Tepi Kaja   :    Tepisiring segara Kaja.

ra.

Tepi Kelod :    Sisi kaler Desa  Adat Sebunibus.

 

Pawos 3

Desa Adat Nyuh Kukuh ngeranjing ring pepalihan desa adat Anyar riantukan wiwitnia pinaka sepihan saking desa Adat Ped lan sampun kekukuhang pinaka desa Adat anyar  ring warsa duang tali kalih   ( th. 2002 ) sane langkung.

Pawos 4

 

Desa Adat Nyuh Kukuh medue status pinaka “ Subyek hukum “  ring system Pemerintahan Provinsi Bali  sane mapiteges,  nuenang swadarma lan swadikara sane pateh kadi sane pinaka subyek kukum tiosan risajeroning nabdabin urusan pemerintah daerah mapaiketan ring widang Adat,  tradisi, budaya, social relegius lan loka dresta.

 

SARGAH II

PEMIKUKUH MIWAH PETITIS DESA ADAT

Pawos 5

1.    Desa Adat  ngemanggehang pamikukuh:

ha.

Pancasila.

na.

Undang-Undang Dasar Republik Indonesia warsa 1945.

ca.

Tri Hita Karana manut ring Tatwaning Buwana Agung.

ra.

Ilikita utawi uger-uger saking guru wisesa sane mapaiketan ring kewentenan desa adat ring Provinsi Bali.

 

Pawos 6

1.      Desa Adat  Nyuh Kukuh  ngamanggehang patitis:

ha.

Ngukuhang miwah ngajegang Sang Hyang Aji Agama.

na.

Nginggilang tata Prawerti Maagama Hindu.

ca.

Ngajegang kasukertan desa adat sekala  lan niskala luirnyane:

Perahyangan,  Pawongania lan Palemahania.


SARGAH III

AWIG-AWIG, PARAREM, MIWAH PERATURAN LAİN DEŞA ADAT

Palet `1

Indik Awig-Awig Deşa Adat

 

Pawos 7

1.      Ritatkala ngawerdiang tata sukerta  Perahyangan, Pawongan lan Palemahania Desa Adat Nyuh Kukuh kepatutan ngukuhan Awig-Awig Desa Adat  pinaka sepat siku-siku krama  lan prajuru ngewangun lan ngajegang kasukertan.

2.      Desa Adat Nyuh Kukuh  ngawit saking warsa duang tali kalih sane sampun langkung sampun ngukuhan awig-awig desa Adat,  turmaning sampun kemargiang olih prajuru lan krama desa adat risajeroning nabdabin kasukertan Perahyangan, Pawongan lan palemahan desa Adat Nyuh Kukuh.

3.      Awig-awig inucap sampun kasurat ring  Pemerintah Kabupaten Klungkung  lan sampun  keregisterasi No. 119 /01/IV /2002, pinanggal 11 Juni 2002

4.      Rikanjekan nganutin aeb jagat  sayan sayan nincap,  melarapan pemutus Paruman krama Desa Adat Nyuh Kukuh  ring rahina Redite Umanis  wara Landep warsa duang tali kalih dasa kalih  (Tahun 2022), sagilik-saguluk mapikayun Nguwah-Nguwuhin awig-awig desa Adat Nyuh Kukuh ring warsa duang tali kalih dasa kalih puniki.

5.      Pemargi puniki sampun kasengguh manut ring Awig-Awig Desa Adat Nyuh Kukuh sane wenten, sane kategesin ring Pawos 82 Awig-awig desa Adat Nyuh Kukuh warsa 2002.

6.      Wewenang desa Adat Nyuh Kukuh Ngardinin awig-awig,  Nguwah-Nguwuhin Awig Awig taler kapidabdabin  ring Perda Propinsi Bali No. 4 Tahun 2019, Bab IV, pasal 13,14,15,16,17.

7.      Tata cara pemargi Nguwah-Nguwuhin Awig Awig Desa Adat Nyuh Kukuh Puniki, sampun nganutin Pedoman Penyuratan Awig-awig Desa Adat di Bali sane kamedalang olih Majelis Desa Adat Provinsi Bali Tahun 2021.

8.      Awig-Awig Desa Adat Nyuh kukuh puniki midabdabin Sukreta tata Perahyangan, Sukreta tata Pawongan lan Sukreta tata Pelemahan Desa Adat Nyuh Kukuh   sane pastika nenten piwal  utawi lempas saking peraturan perundang-undangan NKRI. 

9.      Awig-Awig Desa Adat Nyuh Kukuh patut  ke registerasi ring Dinas Pemajuan Masyarakat Adat propinsi Bali.

Palet 2

Indik Pararem Deşa Adat

 

Pawos 8

1.      Desa Adat Nyuh Kukuh taler kawenangan  ngardinin  Perarem  desa Adat  sane  kasurat utawi tan kasurat.

2.      Perarem sane patut kekardinin luirnia:

ha.

Perarem Penyacah Awig Awig, Inggih punika Perarem sane negesin pemargin lan ngemargiang Awig-awig desa Adat Nyuh Kukuh.

na.

Perarem Pangele  Inggih punika Perarem Ngelee sane kesurat  anggen midabdabin  pari indikan sane dereng kepidabdabin ring Awig-Awig Desa Adat.

ca.

Perarem Penepas Wicara, Inggih punika Perarem sane pinaka pemutus penepas wicara sane mapaiketan  ring desa Adat.

3.      Tata cara panyuratan Perarem  taler  nganutin Pedoman Penyuratan Perarem  sane kamedalang  olih Majelis Desa Adat Provinsi Bali Tahun 2021.

4.      Perarem Desa Adat Nyuh kukuh, midabdabin  Sukerta tata Perahyangan, Sukerta tata Pawongan dan Sukerta tata Pelemahan Desa Adat Nyuh Kukuh  sane pastika nenten lempas saking peraturan perundang-undangan NKRI. 

5.      Perarem Desa Adat Nyuh Kukuh patut keregisterasi ring Dinas Pemajuan Masyarakat Adat propinsi Bali.

 

Palet 3

Indik Peraturan Lain Desa Adat

Pawos 9

1.      Prajuru Desa Adat taler  kawenangan ngardinin Peraturan-Peraturan siosan  sane kasurat ritatkala ngemargiang awig-awig lan Perarem desa adat, utawi manut pabuat desa adat lan/utawi  panguduh saking Guru Wisesa.

2.      Peraturan-peraturan siosan sane kekardinin lan kasurat inucap  kadi pawilangan (1), mangda pastika kasobyahang pinih rihin ring pesangkepan desa Adat  sane pacang rauh tur kasungkemin antuk krama sami.

SARGAH IV

SUKRETA TATA PARAHYANGAN DESA ADAT

Palet 1

Indik Parahyangan Desa Adat

Pawos 10

1.      Pura Kahyangan Desa Adat Nyuh  Kukuh luirnia:  

ha. Pura Dhang Kahyangan.

1)      ha. Pura Dalem Bias Mentig.

na. Pura Kahyangan Tiga luirnia:

1)        ha. Pura Dalem  Prajapati;

2)        na. Pura Puseh:

3)        ca. Pura Desa;  

ca. Pura  utawi parhyangan Desa sane tiosan luire:

1)      ha. Perahyangan ratu Gede Sakti,   

2)      na. Pura Tinggar;  

3)      ca. Pura Semer Tis.

2.      Soang-soang Pura Kahyangan Desa Adat Nyuh  Kukuh kaupapira, kaprebea lan kasanggra olih krama  desa adat Nyuh Kuku

Palet 2

Indik Kasukertan Kahyangan

Pawos 11

Desa Adat Nyuh Kukuh nabdabin kasukertan Kahyangan kadi ring sor:

1.      Warga Desa Adat Nyuh  Kukuh utawi pamedek patut nginggilang kasukertan kalih kasucian Pura/kahyangan.

2.      Rikalaning nginggilang kasukertan kalih kasucian Pura/kahyangan, Sane tan kalugra ngranjing ka pura inggih punika:

ha.

Sang sebel ring raga sangkaning ngraja swala, jantos wusan ngamedalang rah tur mersihin raga.

na.

Sang sane wau ngembasang Oka

ca.

Cuntaka mawit saking kalampusan manut sengker.

ra.

Jadma sane kasinanggeh leteh luire:  Beling tan kasinangaskara, jadma buduh, sakit ila sadurung polih kaprayascita manut agama.

ka.

Ubuh-ubuhan sajabaning mapaiketan ring upakara.

da.

Sang mabusana sane tan patut manut tata susila ngranjing ka pura.

ta.

Makta sahanan barang sane sinanggeh leteh manut agama.

sa.

Sahanan sane tan kapatutang utawi sane kabaos ngaletehin, manut pararem / Pemutus Krama ring pesangkepan.

3.      Parilaksana  sane tan kapatutang ring pura Luirnia:

ha.

Masumpah utawi natap cor.

na.

Maujar ala, wak parusa, nemah utawi misuh lan Ulah ala.

ca.

Majaljal, mayuda bilih-bilih  jantos metu rah kabaos ngeletehin abot.

ra.

Ngagah wastra,pusungan(sejawaning sang sulinggih, pragina sane pacing ngayah) miwah macecepin rare.

ka.

Makoratan, mabanyu,makolem lanang istri masarengan dados asiki, macumbana matemu rasa, masanggama miwah sakancannia sane siosan.

da.

Ngelar  sehananing jajudian.

4.      Warga utawi pamedek mabukti ngaletehin wenang kadanda.

5.      Prajuru Desa Adat patut ngemargiang “Peraturan Gubernur Nomor 25 Tahun 2020 tentang Fasilitasi Perlindungan pura, pratima dan simbul keagamaan Demi terpeliharanya kesucian Pura di Desa Adat Nyuh Kukuh” sanistane antuk Pedamiak ring Soang Soang Pura.

Pawos 12

Desa Adat Nyuh Kukuh ngemanggehan kacuntakan kadi ringsor:

1.      Sang kasinanggeh kahanan cuntaka luire:

ha.

Sebel raga minekadi Ngeraja Swala.

na.

Ngembasang Oka.

ca.

Karuron.

ra.

Sang kalayusekaran utawi kapademan.

ka.

Rare/anak alit seda sadurung kepus pungsed.

da.

Nganten.

ta.

Sang ngelarang pitra yadnya.

2.      Sengker sebel wiadin cuntaka manut jalarania sekadi ring sor:

ha.

Ngeraja suwala jantos wusan ngamedalang rah tur mersihin raga.

na.

Ngembasang oka, adiri,kembar utawi kembar buncing:  sane istri 42 rahina, sane lanang 12 rahina.

ca.

Karuron dereng merupa, kulewargannia Ibu Rna lan Yayah Rna 42 rahina.

ra.

Karuron merupa,  kulewargannia sapekarangan jantos 42 rahina.

ka.

Yening sane seda anak alit durung kepus pungsed kulawarga sapekarangan manggeh cuntaka jantos 42 rahine.

da.

Sangkaning kalayusekaran, sang ngarepin lan kulawarga pedadian jantos  puput ngatelunin (3 hari).

ta.

Prade wenten krama wiadin warga desa padem rikala sampun nyambutang karya ayu utawi yadnya ring Kahyangan Tiga,  sane kehanan  cuntaka wantah  sang sane ngarepin sareng  pengapitnia kemawon.

sa.

Sang penganten lanang lan istri cuntaka ngantos   sapuputne mesakapan/ upakara mekala-kalaan,  sedurung mesakapan  kasengguh   cuntaka.

wa.

Sang nyambutang karya pitra yadnya, ngawit Ngendagin /Ngulapin.

3.        Desa Adat Nyuh Kukuh manut dresta ngemanggehang Cuntaka warga desa adat ritatkala wenten warga desa adat sane kelampusan,  pemargine kadi ring sor:

ha.

Ritatkala pemendeman ring dewasa ayu, cuntaka warga desa adat memargi tigang rahina, cuntaka  wusan risampune kemargiang pemarisudha olih sang madue kelapusan.

na.

Ritatkala ring wewanengan tigang rahina inucap, Desa Adat utawi warga desa adat ngemargiang upakara dewa yadnya, upakara pemarisudha olih sang madue kelampusan kangkat ngambil galah ring kalih rahina risampun pamendeman, wusan pemarisudha cuntaka warga desa adat sampul bluntas.

ca.

Ritatkala ring wewanengan tigang rahina inucap,  Desa Adat utawi warga desa adat ngemargiang upakara dewa yadnya ring benjangnyane layon kependem nyilib tanpa upakara yadiastun  rahina dewasa ayu, selanturnyane upakara kemargiang ring dewasa ayu risampun penyineban piodalan.

ra.

Negesin indik ngawit pemargin kacuntaka warga desa adat tatkala silih sinunggil warga desa Adat kelampusan, wantah ngawit saking pemargi maprateka layon  utawi mresihin Layon.

ka.

Ritatkala wenten kelampusan warga desa Adat pinaka Jero Mangku, rikanjekan ngaliggihang Ida Betara Ratu Gede Sakti,  pemargin atiwa- tiwa jero mangku kemargiang risesampune ida betara kesineb manut panumaya.

da.

Wewanengan cuntaka warga desa adat kadi ring aksara ha, wantah memargi tatkala kelampusan lan pamendeman sane wenten ring desa Adat Nyuh Kukuh.

ta.

Cuntaka kelampusan  majeng ring kulawarga tunggil dadia sane wenten ring dura desa lan kependem ring dura desa,  memargi manut ring wewanengan cuntaka sane kasungkemin antuk kulawarga dadia inucap,turmaning krame sane cuntaka wenang mesadok ring prajuru.

4.        Warga sane cuntaka tan kadadosang ngamiletin parikrama suci minekadi: Ngayah /tangkil ring galah Piodalan Pura Desa, Kahyangan Jagad, lan karya dewa yadnya warga tiosan.

5.        Sane kemanggehang tan keneng cuntaka Iuire:

ha.

Ida Sang Sulinggih,

na.

Pemangku Kahyangan Desa,

ca.

Serati desa Adat,

ra.

Jero Bendesa Desa Adat.

Pawos 13

Kahyangan sane keni kedurmanggalaan kadi ring sor:

1.      Panca kerubuhan, kesiratin rah jadma, kehanan wangke sato ageng, wangkening manusa, sehananing lulut lan simbar.

2.      Jero  mangku utawi sang sane ngemanggihin digelis nyadokang majeng Prajuru, mangda marumang krama Desa adat,pacang ngawentenang upakara sepatutnyane, manut panugrahan ida sulinggih.

Pawos 14

1.      Warga Desa Adat utawi dura Desa kerawuhan sane ngawinang kasinangkawonan digelis kapintonin manut pararem tur tan lempas ring sastra lan agama, maka jalaran muktiang jati tan jatinnia, yan prade tan jati wong kerawuhan inucap patut kapidanda manut pararem.

 

Palet 3

Indik Ngewangun Kahyangan

Pawos 15

1.  Rerincikan Ngewangun Kahyangan  minekadi Pengerencana ,  Ngelaksanayang lan Prebeanyane   kemargiang kadi ring sor:

1)      ha.   Manut pamutus  Pesangkepan Krama Desa Adat;

2)      na.   Nganutin  Wantuan saking Guru Wisesa.

 

Palet  4

Indik Yadnya

 

Kaping 1

Dewa Yadnya

Pawos 16

Dewa Yadnya sane memargi ring wewidangan desa adat Nyuh Kukuh luirnia:  

1.      Piodalan ring Pura utawi  Kahyangan Desa Adat Nyuh  Kukuh,  inggih punika:

ha.

Perahyangan ratu Gede Sakti: Nyabran 6 sasih nganutin Pawukon Saniscara Kliwon Kuningan.

na.

Pura Dalem Bias Mentig: Nyabran 6 sasih nganutin Pawukon Buda Wage Langkir.

ca.

Pura Dalem Prajapati: Nyabran 6 sasih nganutin Pawukon Buda Wage Langkir.

ra.

Pura Puseh: Nyabran 6 sasih nganutin Pawukon Anggara Kliwon Medangsia.

ka.

Pura Desa: Nyabran 6 sasih nganutin Pawukon Buda Kliwon Paang.

da.

Pura Tinggar: Nyabran 6 sasih nganutin Pawukon Saniscara Kliwon Krulut.

ta.

Pura Semer Tis: Nyabran Awarsa ring Soma Umanis Sasih Kelima.

2.      Upakara sane tiosan sane kemargiang Ring Desa Adat Nyuh Kukuh Minakadi:

ha.

Upacara Tipat Kelan : kemargiang Nyabran Warsa Nemonin Rahina Kajeng Kliwon sasih Jiestha

na.

Upacara Jauman  ring pasisir segara: kemargiang Nyabran Warsa Nemonin Rahina Purnama Sasih Karo.

ca.

Upacara Pangkonan  ring pasisir segara:  kemargiang Nyabran Warsa Nemonin Rahina Purnama Sasih Kedasa.

ra.

Upacara Upakara Yasa Kerti,  mejalaran antuk upakara sane kemargiang  antuk guru wisesa kemargiang nganutin pasobyah saking guru wisesa.

3.         Upakara Dewa Yadnya sane tiyosan  sane kekardinin  antuk Desa Adat manut pabuat.

4.         Piodalan ring Paibon soang soang ring Desa Adat Nyuh Kukuh,

5.         Piodalan Hyang Dewa utawi Hyang Guru ring Sanggah /merajan alit Soang-soang ring Desa Adat Nyuh Kukuh.

 

Kapìng 2

Resi Yadnya

Pawos 17

Resi Yadnya  ring wewidangan desa adat Nyuh Kukuh kepidabdabin kadi ring sor:

1.         Warga sane mapikarsa pacang nyujur padwijatian, patut ngarauhang pisadok majeng Bandesa utawi prajuru Desa Adat Nyuh  Kukuh.

2.         Bandesa utawi prajuru desa adat patut ngadungan paridabdab pamargi nyujur padwijatian.

3.         Warga sane mapikarsa pacang nyujur padwijatian, tur risampun manados sang Dwijati patut nginutin sadaging awig-awig lan dresta sane kantun kamanggehang. Kawentenan puniki stata kauratiang warga tur prade piwal digelis kabawosin ring jeroning paruman.

4.         Sang pacang mepodgala utawi medwijati sadurungne patut polih panugrahan saking Parisada Hindu Dharma lan kantor Agama,maka cihna pacang mepodgala inucap sampun wus ketitenin, ketureksain indik sehanan kewentenania/pangeweruh lan pawongania tan ngelepasin kadi kecap sastra lan  dresta, saha keweruhan manut agama lan sesana sane pacang kemargiang nganutin swadarma sang Dwijati.

5.         Prajuru patut nitenin/nureksain mungguhing kewentenania,inggian laksana sang pacang mapodgala, mangda jati tan lepas ring kecaping Agama.

6.         Yan perade lepas ring kecaping agama, prajuru wenang tan ngeraremin.

7.          Risampun puput upakarania tur naben ida sampun mepica parab/ Biseka, prajuru patut Nyobyahang majeng ring krama indik lan pamargin sang putus madwijati.

8.         Sang mewinten sane pacang ngemargiang Nyonteng,Dalang, Ngusadain,patut masadok ring prajuru, prajuru wenang ngawas nitenin kewentenania tur nyaksiang upakarania,selanturnia prajuru wenang nyobyahang majeng ring krama  indik tetujon,pemargi selanturnyane sang mawinten.

9.         Ida sang Dwijati sane keadegang pinaka siwa (Guru Loka Pala Seraya), lan Pemangku Kahyangan Desa sane ke sudi olih  Desa Adat Nyuh Kukuh kepatutang kadi ring sor:

ha.

Upakara pediksan lan pretiwan Ida riwekas kelaksanayang olih krama.

na.

Upakara pawintenan sane manut ring swadarmaning pemangku Desa lan Pemargin Atiwa-tiwa pemangku Desa riwekas kelaksanayang olih krama.

ca.

Pinaka panuntun krama Desa ring indik Tatwa lan Upakara Agama.

ra.

Muputang upakara ring Kahyangan utawi upakara ring Krama Desa.

ka.

Tan patut muputang upakara/yadnya, sane kantun sajeroning wicara.

da.

Pemargin ring aksara ha,  na ring ajeng  manut Perarem utawi pamutus pesangkepan krame desa Adat.

 

10.     Bandesa lan Prajuru patut nuntun warga desa adat nyinggihang sang sampun maraga Pemangku,  Sulinggih (Dwijati) lan jana sane patut kasinggihan.

11.     Warga rikala nguntap utawi nuur, utawi ngulem sang sampun maraga Pemangku, Sulinggih (dwijati), lan jana sane patut kasinggihan patut karihinin antuk atur pinunas rauh saruntutan nyane.

12.     Warga sane nguntap utawi nuur, utawi ngulem sang sampun maraga Pemangku, Sulinggih (dwijati), lan jana sane patut kasinggihan,patut inut ring pamargi dresta Desa Adat Nyuh  Kukuh.

13.     Pamargi Adat,Agama,Budaya sane antes katunasang,patut katunasang manut pabuat majeng sang sampun maraga Pemangku, Sulinggih (dwijati), lan jana sane patut kasinggihan.

14.     Warga Desa Adat Nyuh  Kukuh patut maturan, mapunia, utawi ngamargiang darma paayah-ayahan majeng sang sampun maraga Pemangku, Sulinggih (dwijati), lan jana sane patut kasinggihan manut pabuat.

 

 

Kaping 3

Pitra Yadnya

Pawos 18

Desa Adat Nyuh Kukuh, mapaiketan ring Upakara Pitra Yadnya kedabdabin  kadi ring sor:

1.      Sehanan upakara pemeretekan sang lampus kebawos Pitra Yadnya.

2.      Yan wenten warga utawi Krama Desa seda, kangkat ngambil pamargi kadi rıng sor:

ha.

Kapendem manut dresta.

na.

Makingsan ring pratiwi utawi ring geni prade pacing abenang sadurung tutug awarsa.

ca.

Ngeraris keabenang utawi ngaben dadakan manut uger-uger padewasan.

3.      Padewasan Mendem kapidabdabin olih Prajuru.

4.      Upacara pamretekan sang lampus luire:  mersihin sawa, mendem,ngeseng sawa, atiwa-tiwa, kelanturang antuk pengeroras, rauh ngelinggihang Dewa Hyang ring pahrayangan.

5.        Pemargi mendem sawa,  ngeseng Sawa  lan ngaben ring Desa Adat Nyuh  Kukuh kadi ring sor:

ha.

Mendem mgeseng lan  ngaben magenah ring setra Desa Adat Nyuh Kukuh, sang piwal patut kabawosin ring paruman.

na.

Pemargi padewasan mendem utawi ngeseng katunasang majeng Jero Mangku Prajapati, atiwa-tiwa kapidabdabin nganutin wariga dresta, tur malarapan antuk pinunas majeng ring sang sulinggih pamuput.

ca.

Warga lampus rikala eedan wali/piodalan ring Kahyangan Desa  ngawit pangambilan karya wali ngantos nyineb wali, mendem layon margiang sasiliban karemba  olih krama tur kamargiang risampun engseb surya.

ra.

Warga lampus rikala silih sinunggil krama desa Adat ngemargiang Piodalan ring paibon utawi piodalan Dewa Hyang/Hyang Guru, mendem layon kamargiang sasiliban karemba olih krama tur kamargiang risampun engseb surya.

ka.

Pemargi sane tiyosan Warga lampus rikala eedan wali/piodalan ring Kahyangan Desa lan silih sinunggil krama desa Adat ngemargiang piodalan ring paibon utawi piodalan Dewa Hyang/Hyang Guru, layon kangkat taler kesandekang pamendemane, ritatkala kulawarga nyumponin pacang mendem ring galah dewasa ayu ring rahina sane pacang rauh.

da.

Yan wenten warga desa seda rikala wenten yadnya  agung ring Kahyangan jagad Kecamatan Nusa Penida, pemargin mendem utawi mreteka layon kalaksanayang nganutin piteket saking Parisadha utawi Guru wisesa.

ta.

Permargi upakara lan eteh eteh  ritatkala pemargi pamendeman nyilib, nganutin  pituduh Jero mangku Prajapati.

sa.

Nenten kadadosang ngajangin mendem layon lan nginepang bangbang.

Ngajangin inggih punika mendem sawa langkungan ring adiri ring galah arahina yadiastun mabinayan galah mamargi ke setra

wa.

Ritatkala kelampusan warga lintangan adiri ring rahina inucap,       pamendeman dados kemargiang sinarengan,  sakemawon ngusung layon ke setra lan mendem utawi ngeseng memargi sinarengan.

la.

Prade wenten seda nyambung risampun wenten mapendem, pamargin pamendeman nganutin pituduh Jro Mangku Prajapati.

ma.

Warga sane sampun pinaka pemangku prade seda tan kangkat kapendem, pamargine patut kaplebonang, sane kasanggra olih sang ngadegang pinaka mangku.

6.           Sang lampus sangkanin salah pati, ulah pati, pamretekan nyane pateh makadi sang lampus antuk pinyungkan biasa.Paweweh nyane wantah wenten wawantenan pangulap ring genah kalampusan utawi manut pewarah Jero Mangku Prajapati.

7.           Sang lampus ngadut bobotan kapendem risampun embas bobotan nyane. Utsaha  ngembasang bobotan kangkat kawiwekaang lan kedabdabin antuk  Rumah Sakit utawi Puskesmas.

8.           Warga sane lampus sangkaning pinyungkan kasengguh kobet pacang Ngelahlahin Warga Tiosan, paridabdab nyane mangda nganutin sang wenang / Guru wisesa.

9.           Sang lampus   sadurung embas utawi wawu embas patut kapendem pramangkin.

10.       Yan rare durung makupak / ketus untu sane seda, wenang kapendem premangkin, tan ngawilangin dewasa malih.

11.       Warga sane lampus ring genah tan patut, sang maduwe kapatutan patut maridabdabin genah kalampusan manut pituduh sang wenang sane kadabdabin olih Bandesa utawi prajuru desa adat.

12.       Tamiu lampus ring wawidangan Desa Adat Nyuh  Kukuh patut kasukserahang majeng guru wisesa tur sang maduwe kapatutan patut mapiadung majeng Bandesa lan Prajuru Desa Adat. Prade yukti-yukti  nenten wenten ngangkenin, upakara sapatut nyane kasanggra Desa Adat Nyuh  Kukuh.

13.       Tamiu kadadosang ngamargiang upakara Pitra Yadnya ring wawidangan Desa Adat Nyuh  Kukuh nyarengin  warga Desa Adat Nyuh  Kukuh sane ngemargiang Upakara Pitra Yadnya dadakan.

14.       Sawa sane dados kaaben inggih punika sawa sane sanistane sampun makupak utawi Ketus Untu.

 

15.       Sawa Anak Alit  sane  durung makupak  utawi Ketus Untu lan ring sornyane  kaupakara antuk:

ha.

Ngwarak karuron majeng ring  karuron durung marupa.

na.

Nglangkir, sampun marupa durung embas sampun lampus.

ca.

Nglungah, sampun embas tur durung ketus untu utawi during akupak.

ra.

Tata titi  upakara ring ajeng kapastika olih Ida Sulinggih malarapan antuk pinunas.

16.       Tan Kawenangan mendem utawi Ngeseng Layon rikala rahina :  Pasah, Tilem, Purnama,rerahinan jagad, Kala Gotongan, Semut sedulur.

17.       Kawenangan ngemargiang eteh eteh pemretekan layon ,  ritatkala silih sinunggil warga desa adat kelampusan,  wantah prajuru desa adat.

Swadarmaning warga Desa Adat Nyuh Kukuh ritatkala katiben kelayuan sekaran kadi ring sor:

1.        Gelis mapisadok majeng Bandesa utawi Prajuru Desa Adat mangda molihang pamargi selanturnyane.

2.         Prajuru Adat patut maritatas pemargin sang kelayuan manut kewentenania,tur nyuarayang kulkul cihna kalayuan manut tatujon.

3.        Krama patut ngremba sang kalayuan sane kadabdabin olih prajuru.

4.        Sawa prateka patut kamargiang banban, sutrepti, kadulurin pangrastiti olih warga. Sang mamurug wenang kadanda manut pamutus pesangkepan krama.

Desa Adat Nyuh Kukuh taler nyungkemin lan midabdabin Atiwa tiwa masall kadi ring sor:

1.      Atiwa-tiwa massal ring Desa Adat Nyuh  Kukuh kamargiang nyabran 5 warsa.

2.      Atiwa-tiwa massal puniki pemarginyane senistania:  Galah (Dewasa ),  Genah,Pemuput lan serane tetangunan yadnya sinarengan ( Tunggal).

3.      Dudonan nangun yadnya atiwa-tiwa masal:

ha.

Paigum adung pangrencana olih sang maduwe karya sareng bandesa lan prajuru.

na.

Mutusang adung pangrencana olih sang maduwe karya sareng bandesa lan prajuru.

ca.

Ngamargiang pangrencana manut daging putusan ring aksara (na).

ra.

Ngamargiang saseleh sajeroning nincapang pamargi salantur nyane.

4.      Tata titi ngemargiang atiwa-tiwa massal ring desa Adat nyuh kukuh manut  Perarem Atiwa-tiwa massal desa Adat Nyuh Kukuh.

Rikala atiwa-tiwa massal, pakaryan kramane kadi ring sor:

1.        Ngaremba dudonan pemargi yadnya atiwa-tiwa olih krama desa Adat:

ha.

Makarya Tetangunan lan Genah peyadnyan, lan Rompok genah Sawa.

na.

Mekardi Pamuun ring setra.

ca.

Ngawantu ritatkala ngebet/Nagiang Galih.

ra.

Niwakang Bade, uparengga, eteh-eteh upakara ring puncak ngaben, lan ngaremba ritatkala ngeseng ngantos puput nganyut.

2.      Tigang rahina risampun ngamargiang ngaben, sang nangun yadnya patut:

ha.

Ngamargiang pacaruan panca sata magenah ring: Genah Payadnyan, ring Pempatan Desa Adat Nyuh Kukuh.

na.

Ngemargiang pacaruan eka sata brumbun ring Tengahing wawidangan setra, Ring soang-soang pura dadia anangun karya, ring soang-soang paumahan anangun karya

Pidabdab matempung ngaben ring desa Adat Nyuh Kukuh luire:  

1.        Krama sane pacang nampi patempung ngaben,  sawe saking desa siosan  patut masadok dumun ring prajuru sedurung ngawit ngardinin karya.

2.        Prade patempung inucap kalugra olih prajuru, sang matempung kepatutan  naur pakenan-kenan ka desa luir ipun, panukun setra, Penanjung batu lan pengungkap lawang akehnia manut perarem.

3.        Sahananing sesari /punia  ring Pura sane mewiwit saking pengungkap lawang, penukun setra lan penanjung batu lan penebus atma  manggeh dados druen desa.

4.        Krame Desa Adat Nyuh Kukuh Nyungkemin pemargin Atiwa-tiwa / ngaben Dadakan lan Ngaben Kremasi ring Krematorium  riantukan sampun manut ring uger –uger agama Hindu.

5.        Tata titining krama ritatkala ngemargiang ngaben dadakan lan ngaben kremasi ring crematorium manut daging perarem.

 

 

 

 

Kaping 4

Manusa Yadnya

Pawos 19

Desa Adat Nyuh Kukuh, mapaiketan ring Upakara Manusa Yadnya ngemanggehang kadi ring sor:

1.      Manusa yadnya inggih punika upacara/upakara darmaning manusa ngawit saking petemuning kama bang kelawan kama petak, sejeroning garba sang ibu,  jantos lampus riwekas.

2.      Upacara/upakara manusa yadnya luirnia:

1)        ha.   Magedong-gedongan.

2)        na.   Kepus puser utawi lepas awon.

3)        ca.   Tutug kambuhan / Bulan Pitung Dina.

4)        ra.   Telubulanan/ Tigang Sasih /Nyambutin /napak Siti.

5)        ka.   Rare mayusa Aweton   mapetik rambut.

6)        da.   Raja singa/Raja swala.

7)        ta.   Matatah.

8)        sa.   Masakapan / Pawiwahan

9)        wa.  Mabayuh.

3.      Upacara/upakara manusa yadnya inucap mangda nganutin sastra Agama lan dresta Desa Adat Nyuh Kukuh.

 

Kaping 5

Bhuta Yadnya

Pawos 20

Desa Adat Nyuh Kukuh, mapaiketan ring Upakara Butha Yadnya ngemanggehang kadi ring sor:

1.      Bhuta yadnya inggih punika upakara-upakara pabiyakalaan ring ibu pertiwi lan kahyangan, sarwa prani miwah ring sarwa bhuta.

2.      Upakara-upakara pabiyakalaan ring sarwa prani inggih punika:

ha.

Upakara majeng entik-entikan utawi punyan-punyanan nemoning Tumpek Pengarah utawi tumpek Pengatag (Saniscara Kliwon Wariga).

na.

Upakara majeng ubuh-ubuhan nemoning Tumpekm Uye/Kandang (Saniscara Kliwon Uye).

3.      Upacara-upacara pabiyakalaan ring Ibu Pertiwi miwah kahyangan lan ring sarwa bhuta kawastanin  Caru. Pecaruan inucap luirnia:

1)        ha.   Ekasata.

2)        na.   Pancasata.

3)        ca.   Rsigana.

4)        ra.   Pancasanak.

5)        ka.   Pancakelud.

6)        da.   Balik sumpah.

7)        ta.   Tawur Agung utawi Malabuh Gentuh.

4.      Desa Adat Nyuh Kukuh ngemargiang Upakara Caru Sasih Kaenam nyabran warsa, namonin Kajeng kliwon sasih Kanem.

5.      Pamargin Upakara pacaruan inucap ring ajeng pawilangan (3 ) nganutin kecaping agama, pemargine nganutin dresta Desa Adat Nyuh  Kukuh tur pamutus Ida sulinggih sane kaangkenin Desa Adat Nyuh  Kukuh.

6.      Upacara Tawur kesanga  Lan Nyepi Ring Desa Adat Nyuh Kukuh patut kelaksanayang kadi ring sor:

ha.

Ring Catuspata Desa Adat Nyuh Kukuh merupa Caru Pancasata, maweweh Caru Asu Bang Bungkem.

na.

Ring suang-suang Pura / Perahyangan  kemargiang  caru eka sata brumbun,  lan Ring Pura Bias Mentig Caru Eka Sata Ayam Ireng.

ca.

Ring soang-soang paumahan, nganutin tetiwak guru wisesa.

ra.

Nyoreang ngewentenang pengerupukan mebuu-buu, tur kapidabdab olih prajuru.

7.      Ring rahina penyepian patut ngemargiang brata penyepian sekadi:

1)        ha.   Amati geni.

2)        na.   Amati karya.

3)        ca.   Amati lelungan.

4)        ra.   Amati lelanguan.

8.      Sane murug brata penyepian patut keni pamidanda manut pamutus Pesangkepan  sejawaning sane polih lelugrahan manut wigunania kalih kekobetannia, saha lingga tangan saking prajuru utawi Majelis Desa Adat.

9.      Ring rahina pangembak geni, mapiteges pangelukatan beratha sekadi, soang-soang krama patut nunas pengaksama ring kadangnia, lan makacihna pangawit dewasa Isaka Warsa.

10.  Sehananing brata penyepian, sane ketitenin olih Prajuru patut kamargiang olih pecalang.

 

 

SARGAH V

SUKRETA TATA PAWONGAN DESA ADAT

Palet 1

Pawongan Desa Adat

 

Indik 1

Krama

 

Pawos 21

Risajeroning ngulati kasukertan ring widang pawongania, desa Adat Nyuh Kukuh midabdabin krama kadi ring sor:

1.       Krama Desa Adat Nyuh  Kukuh inggih punika Warga  meagama Hindu sane mipil utawi  kasurat dados  Angga  Warga Desa Adat Nyuh  Kukuh.

2.       Krama tamiu inggih punika Warga  meagama Hindu sane Nenten mipil utawi kasurat dados Angga Warga  Desa Adat Nyuh  Kukuh, melarapan jenek siang dalu ngantos kalih sasih ring  wewidangan desa  Adat Nyuh Kukuh, medue utawi tan medue karang, tur kesurat dados krame tamiu ring desa Adat Nyuh Kukuh.

 

3.       Tamiu inggih punika Jadma tiosan  ring krame desa adat lan Krame tamiu luire:

ha.

Sang jumenek ring wewidangan desa adat nyuh kukuh ring pewanengan arahina ngantos kalih sasih melarapan antuk melelungan, masundulan rage, ngerereh pangupa jiwa muang larapan sane tiosan, kadang warga kulawarga krame desa adat.

na.

Sang jumenek ring wewidangan desa adat nyuh kukuh pinaka sasudian guru wisesa.

ca.

Jadma sane meagama tiosan ring agama Hindu jenek ring wewidangan desa adat Nyuh Kukuh  medue utawi tan medue paumahan  tur kesurat dados tamiu ring desa Adat Nyuh Kukuh.

ra.

Tamiu ring aksara ha, na, mangda kesurat pinaka tamiu ring desa adat nyuh kukuh.

4.       Krama Desa Adat  lan Krama Tamiu   rauhing Tamiu sane jumenek ring wawidangan Desa Adat Nyuh Kukuh kabawos pawongan Desa Adat Nyuh  Kukuh.

Pawos 22

Panemaya tedun makrama sekadi ring sor:

1.      Krama Ngerajing  cacakan desa adat  sangkaning nyelosin utawi nyeledii  kerincikan kadi ring sor :  

ha.

Rikanjekan  yayah rena sane kagentosin sampun mayusa 60 Tahun.

na.

Pinunas Yayah rena  riantukan sungkan.

ca.

Yayah Rna sane kagentosin megenah /mekarya ring dura desa (selat segara) sakemawon sang pinake penyeledii magenah/mekarya ring jagad Nusa Penida.

ra.

Sampun  mapekurenan nganutin Pawiwahan Kapurusa lan sah nganutin pemargi  adat

ka.

Oka krame sane kangkat nyelosin utawi nyeledii inggih punika, anaking krama kapurusa sane kaping Untat.

da.

Penyeledii munggah ring cacakan krame  kamargiang ring pesangkepan desa Adat,  tur  ngawit kaunggahang, wacakan krama sane kagentosin kaicalan.

 

2.        Krama tedun anyar mawiwit saking anaking krama desa  adat,  maduwe pamargi:

ha.

Satunggil wenten anaking krama mawiwaha kapurusa sane nenten nyeledii, kaunggahang pinaka krama anyar ring pesangkepan Desa Adat ring kalih sasih sane pacang rauh.

3.        Krama anyar sane mawit saking dura desa, kaunggahang  mekrame  risampune negepin gaguat ring sor:

ha.

Medue Karang lan paumahan  jangkep ring pelinggih rong tiga utawi kemulan.

na.

Nyukserahang swalapatra lepas me desa adat ring desa adat pecak.

ca.

Keranjingang ring pipil utawi kasurat ring cacakan krama, asasih sesampune swalapatra lepas me desa adat ring desa adat pecak katrima olih prajuru.

ra.

Naur  pemopog manut pararem Desa Adat.

ka.

Rauh ring jeroning pasangkepan nyantenang raga.

da.

Ngaturang pajati tegep ring pura desa sane kaenter olih mangku pura desa.

4.        Krame anyar, duk dumun mawit saking desa adat nyuh kukuh utawi naenin mekrama desa adat nyuh kukuh lintang ring limang warsa  sampun wusan mekrama desa, mewali ngerajing mekrama  nganutin perarem.

ha.

Medue Karang lan paumahan  jangkep ring pelinggih rong tiga utawi kemulan.

na.

Nyukserahang swalapatra lepas me desa adat ring desa adat pecak.

ca.

Keranjingang ring pipil utawi kasurat ring cacakan krama, asasih sesampune swalapatra lepas me desa adat ring desa adat pecak katrima olih prajuru.

ra.

Naur  pemopog manut pararem Desa Adat.

ka.

Rauh ring jeroning pasangkepan nyantenang raga.

da.

Ngaturang pajati tegep ring pura desa sane kaenter olih mangku pura desa.

 

 

Indik 2

Swadharma miwah Swadikara Krama Desa Adat

Pawos 23

Swadarmaning Krama  Luirnia:

 

1.      Manut tategenan lan kawentenan pakulawargan, krama Desa Adat Nyuh  Kukuh kabinayang lan nerbening swadarma  manados:

ha.

Krama Ngarep Jangkep inggih punika krama sane kantun tegep lanang istri pakurenannia tur matetegenan weweg.

na.

Krama Bala Angkep inggih punika kalih utawi langkung anaking krama sane wenten lanang wadonnyane tur sampun mayusa senistania 35 warsa antes ngamarginin ayah desa katedunang nyelosin makrama rihantuk yayah lan ibu rna nyane tan kantun. Krama puniki ngamarginin ayah- ayahan weweg, lan luput saking peson-peson.

ca.

Krama Balu Angkep inggih punika krama balu luh sane kajangkepin olih pianak muaninnyane, utawi balu muani sane kajangkepin olih pianak luh nyane. Krama puniki matetegenan weweg sang balu.

ra.

Krama Arirang inggih punika krama rauhing angga kakuwuban nyane pateh lanang-lanang utawi wadon-wadon, Krama puniki matetegenan weweg manut riranganyane.

ka.

Krama Tapukan inggih punika anaking krama sane durung antes ngamarginin ayah desa, nyelosin makrama riantuk katinggal guru rupakan nyane puniki luput sahananin tategenan.

da.

Krama Ngampel / ngontrak inggih punika krama sane ngentosin ayah-ayahan desa lan paturunan antuk   jinah. Krama kangkat ngampel prada sajangkep angga kakuwuban kulawarga magenah ring dura Desa selat segara tur ring karang paumahan nyane kantun wenten sane jenek makrama.

ta.

Krama Nyada inggih punika krama sane sampun mayusa 60 ngantos 69 warsa tur nenten maduwe angga kakuwuban sane antes ngamarginin ayah desa, paturunan lan ayah-ayahan angga sarira lepas.

sa.

Krama Nekel inggih punika krama sane sampun mayusa 70 warsa ngantos sauripa tur nenten maduwe angga kakuwuban sane antes ngamarginin ayah desa. Krama puniki lepas sahananin tategenan krama.

wa.

Krama camput inggih punika krama sane nenten wenten ngalanturang pakraman nyane ritatkala sampun nyada. Krama camput puniki manados tanggung jawab desa adat rauhing padruweanyane.

la.

Jana sane pinaka krama salanturnyane tegteg ngelanturang kapekraman nyane sajawaning  camput, magingsir, utawi kanorayang.

2.      Peson-peson muang urunan Krama Desa Adat Nyuh Kukuh sekadi ring Sor:

ha.

Krama Ngarep Jangkep, Krama Balu Angkeb keni peson-peson miwah urunan weweg.

na.

Krama Arirang keni urunan lan peson-peson  manut angga riranganyane.

ca.

Krama Bala Angkeb luput saking peson peson lan urunan.

ra.

Krama Balu urunan atenga lan peson-peson  manut  angga sang balu.

ka.

Krama kaputungan keni peson-peson muang urunan pateh sekadi krame ngarep jankep jaantos mayusa 60 warsa.

da.

Krama Tapukan,  Krama Nyada,  Krame Nekel  tan keni Urunan muang peson-peson.

ta.

Yan wenten krame tan nganutin  kadi kecap ring ajeng wenang keni pamidanda manut perarem.

3.      Krama sane wenang polih laluputan luirnia:

ha.

Para pemangku Desa.

na.

Prajuru Desa Adata.

ca.

Kelihan lan wakil kelihan tempek, Kelihan lan wakil kelihan Gong.

ra.

Pecalang desa Adat.

ka.

Krama sane sungkan rahat.

da.

Krama sampun Nyada.

ta.

Krama sane kasudi pinaka manggalaning desa adat luire Kerta Desa, Manggala Sabha Desa.

sa.

Krama pinaka utusan desa adat menados Hansip, PKK, BPD, Utusan ke Pura Ped, Panitia Pura Ped.

wa.

Krama sane kasudi ngemarginin ayah-ayahan wali luire Gandrung, Nyolahang Ida Betara.

la.

Serati Desa Adat.

4.      Laluputan inucap maunadika sekadi ring sor:

ha.

Para pemangku luput ayah-ayahan karya, peson-peson lan urunan.

na.

Prajuru, kelihan tempek, kelihan Gong polih luput ngemedalang reramon kemanten.

ca.

Pecalang desa luput ayah-ayahan karya.

ra.

Krama sane cedangga polih luput ayah-ayahan karya, peson-peson lan urunan.

ka.

Krama sane sungkat Rahat polih lupu salami sungkan manut perarem.

da.

Krama nyada polih leluputan sahananing ayah-ayahan, peson-peson lan urunan.

ta.

Krama balu luh luput ayahan mekarya lanang, krama balu lanang polih luput ayahan mekarya istri.

sa.

Kerta Desa, Manggal Sabha Desa luput ayah-ayahan pekaryan.

wa.

Krama pinaka utusan desa adat menados Hansip, PKK, Kader Posyandu, BPD, Utusan ke Pura Ped, Panitia Pura Ped, Luput saking ayah-ayahan pekaryan.

la.

Krama sane kasudi ngemarginin ayah-ayahan wali  luire:  Gandrung, Nyolahang Ida Betara, luput ayah-ayahan pekaryan.

ma.

Serati Desa Adat, luput ayah-ayahan pekaryan lan peson-peson.

5.      Tingkahing sane kepatutang sampun dados ngayahang desa.

ha.

Sampun alaki rabi ngantos mayusa 60 warsa.

na.

Angga kakuwuban krama sane sampun antes ngamarginin ayahan desa risejeroning tedunan mekarya, anaking krama sane sampun mayusa 17 warsa.

6.      Swadarma ( Kewajiban ) krama tamiu:

ha.

Mapisadok majeng prajuru tan kasep ring Asasih.

na.

Naur punia nyabran sasih manut pararem.

ca.

Satinut ring sukreta tata perahyangan,pawongan lan palemahan Desa Adat Nyuh Kukuh

7.      Swadarma ( Kewajiban )  tamiu:

ha.

Mapisadok majeng prajuru tan kasep ring arahina.

na.

Krama sane ngraksa tamiu patut matur supeksa ring prajuru desa adat tan kasep ring awengi.

ca.

Naur punia manut pararem, sejawaning sang kasudi olih guru wisesa.

ra.

Satinut ring sukreta tata perahyangan, pawongan lan palemahan Desa Adat Nyuh Kukuh.

ka.

Warga desa utawi Krama tamiu sane nerbening penginapan ring wewidangan desa adat Nyuh Kukuh tamiu sane katrima kepidabdabin nganutin perarem

8.      Krama utawi warga sane ngaraksa tamiu patut nabdabin tamiu inucap mangda tan lempas ring uger-uger desa adat.Tamiu sane piwal kategenang olih warga utawi krama sane ngaraksa tamiu inucap.

 

Pawos 24

 

Swadikaraning  ( Hak ) Krama Desa Adat Nyuh Kukuh  luirnia:

1.      Krama Desa Adat Nyuh Kukuh kedadosan mepuwangkid tan tedun :

ha.

Rikala ngawitin mapewangunan.

na.

Rikala Ngemargiang Panca Yadnya.

ca.

Rikala Kacuntakan, sejabaning tedun ngaromba kelayuan sekar lan gotong royong ring genah tiosan ring perahyangan.

ra.

Ngemargiang swadarma pituduh guru Wisesa.

ka.

Kawenangan mapuwangkid wantah apisan, sejawaning sampun polih wak wakan saking Prajuru Desa Adat.

2.      Soang-soang Krama Desa Adat Nyuh Kukuh lan pakuwubanyane kawenangan polih pangeromba utawi ayah-ayahan saking  Krama desa adat,  Prajuru desa Adat lan Manggalaning desa adat rikalaning:

ha.

Katibenin kepancabaya.

na.

Tatkala wenten kelampusan silih sinunggil angga pakuwuban.

ca.

Ngemargiang upacara -upakara Pitra Yadnya.

ra.

Ngemargiang upacara –upakara Dewa Yadnya, Manusa Yadnya, Rsi Yadnya lan Butha yadnya manut pebuat,  lan pebuat inucap patut kawiwekaang olih Prajuru.

ka.

Ngemargiang pawiwahan tur muatang ayah-ayahan prajuru rikanjekang: Nyuarayang kul-kul,  mesakapan pinaka manusa saksi, pewarangan tatkala pemargin pawirasan lan acara serah terima sang penganten saking prajuru desa adat sang predana.

da.

Wenten wicara mapaiketan ring adat ring silih sinunggil angga pakuwuban krama, patut polih ayah-ayahan prajuru lan manggalaning desa adat, nepasing wicara inucap.

ta.

Ngemargiang  pemerasan sentana tur muatang ayah-ayahan prajuru rikanjekang:  nyaksiang, ngilikitayang lan ngamedalan surat keterangan Bendesa, pasobyah ring warga desa.

sa.

Pangoromba utawi ayah-ayahan saking  Krama desa adat,  Prajuru desa Adat lan manggalaning desa adat sane tiyosan manut pabuat, pemarginyane melarapan  pemutus pesangkepan.

wa.

Swadikaraning krama desa adat kadi aksara (ha-sa)  ring ajeng, mangda nginggilan pidabdab menyama braya,  gilik saguluk, para-sparo sarpanaya.

3.      Swadikara (Hak) Krama tamiu:

ha.

Polih pangayoman Desa Adat Nyuh  Kukuh.

na.

Polih ayah-ayahan manut pabuat  melarapan pamutus pesangkepan krama.

ca.

Polih pangaremba ritatkala  katiben pancabaya.

4.      Swadikara (Hak) tamiu:

ha.

Polih pangayoman Desa Adat Nyuh  Kukuh.

na.

Polih pangaremba ritatkala  katiben pancabaya.

 


Pawos 25

1.      Krama Desa Adat wusan makrama sangkaning antuk:

ha.

Punceh utawi camput.

na.

Pinunas ngraga tur sampun polih wak-wakan.

ca.

Kanorayang

2.      Krama Desa Adat wusan makrama antuk pinunas ngraga tur molihang wak-wakan, risampune:

ha.

Nyukserahang swalapatra pajanten raga nunas wusan makrama.

na.

Nyukserahang swalapatra tan ninggal tategenang ring desa adat sane kaembasang olih bandesa adat.

ca.

Matur piuning malarapan pajati kaenter mangku ring pura desa.

3.      Krama Desa Adat  wusan makrama antuk pinunas ngraga tur molihang wak-wakan, prade riwekas mawali malih,  patut katampenin makrama malih, antuk gaguat nyukserahang swalapatra sakeng bandesa utawi prajuru adat genah makrama, tur Naur  Pemopog mewali manut pararem Desa Adat.

4.       Krama kanorayang prade mawali makrama, patut katampenin mewali yening tegep nginutin ngaguat makadi:

ha.

Nunas pangampura ring jeroning paruman.

na.

Nyukserahang swalapatra sane nyinahan nenten malih pacang meparilaksana piwal.

ca.

Naur panuku pinaka jalaran kakanorayang.

ka.

Maupasaksi malarapan pajati sane kaenter mangku ring pura desa.


Indik 3

Penyangran Karya Suka Duka

Pawos 26

1.      Krama utawi warga sane maduwe karya Panca Yadnya, kangkat nunas pitulung majeng krama utawi nyelang genah pinaka genah makarya.

2.      Krama utawi warga sane maduwe karya Panca Yadnya,  kadadosang nyelang Genah kemawon, karesikan genah sekala niskala kamargiang kadi patut.

3.      Krama utawi warga sane nyelang Genah pinaka genah makarya nenten kakenin prabeya sakemawon genah mekarya  mangda resik sekala niskala.

4.      Nyelang lan ngawaliang genah patut saha uning prajuru desa Adat.

5.      Pangeremban  Suaran Gong majeng ring Krama desa Adat sane maduwe karya Panca yadnya manut perarem utawi pemutus pesangkepan.

 

Palet 2

Indik Tata Pemerintahan Desa Adat

Indik 1

Prajuru /Paduluan Desa Adat

Pawos 27

 

1.      Prajuru Desa Adat Nyuh  Kukuh inggih punika Bandesa, Patajuh,Panyarikan, Patengen,Kasinoman.

2.       Bandesa Adat inggih punika krama sane pinaka Pucuking Prajuru Desa Adat kaadegang olih krama desa adat antuk panyungkem krama desa Adat.

3.      Patajuh,Panyarikan,  Patengen lan Kasinoman kasudi antuk krama sareng Bendesa  lan kasungkemin ring paruman krama desa adat.

4.      Prajuru inucap ring wilangan (3) nganutin swadarman ipun  ritatkala ngewantu swadarma bendesa kadi ring sor:

ha.

Patajuh pinaka wakil.

na.

Penyarikan pinaka juru surat.

ca.

Patengen pinaka juru raksa.

ka.

Kasinoman pinaka juru arah.

 

5.      Prajuru desa adat ngamargiang swadarma malarapan gilik saguluk, paras paro sarpana ya.

6.      Bandesa wenang nyudi staf administrasi umum lan administrasi keuangan manut pabuat.

7.      Tempek soang soang ring  Desa Adat Nyuh Kukuh ,  kemanggalanin  antuk Kelihan Tempek.

8.      Struktur Desa Adat kadi ring sor:

A. Struktur Organisasi

Text Box: P.Krama Istri

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Pawos 28

 

 

1.      Tata titining ngadegang bandesa lan prajuru desa adat kadasarin antuk Pararem Panuntun Ngadegang Bandesa lan Prajuru Desa Adat Nyuh  Kukuh.

2.      Gaguat dados Bandesa lan Prajuru Desa Adat luwire:

ha.

Krama Desa Adat Nyuh Kukuh ngarep jangkep.

na.

Jujur tur polos.

ca.

Maparipolah becik tur tan cedangga.

ra.

Uning ngawacen Ian nyurat.

ka.

Uning ring panglokika Ian wicaksana

da.

Tan dados tulak.

ta.

Kaadegang ring jeroning paruman.

sa.

Sanistane medue ijazah SLTP.

wa.

Sanistane mayusa 35 warsa dados Bendesa, 30 warsa Prajuru tiosan.

la.

Sadurung ngamargiang swadarma kaprajuruan patut majaya-jaya lan kakukuhang.

 

 

Pawos 29

 

Swadarma prajuru desa adat:

1.       Ngarincikang sahananin pangerencana wewangunan desa adat minekadi wewangunan widang Perahyangan, wewangunan widang Pawongan lan wewangunan widang Palemahan.

2.      Ngarincikan Anggaran Pendapatan lan Belanja Desa Adat Nyuh  Kukuh.

3.      Ngalaksanayang pangrencana sane sampun karincikang lan kasungkemin ring jeroning paruman.

4.      Nginutin awig-awig lan pararem desa adat.

5.      Nepasin sahanan wicara sane mapaiketan ring Desa Adat Nyuh  Kukuh.

6.      Maridabdabin sahananing parikrama Adat lan agama, nganutin sastra agama miwah dresta.

7.      Nyobyahang sahananin pamargin Adat ring paruman utawi sangkepan.

8.      Pinaka duta Desa Adat Nyuh  Kukuh,pacang ngewentenang bebaos ring sapasira ugi manut pabuat.

9.      Sajeroning swadarma ngamargiang pangrencana desa Adat, prajuru desa Adat kaabih olih Angga Sabha Desa.

10.  Sajeroning swadarma ngamargiang panepas wicara, prajuru desa Adat kaabih olih Kerta Desa.

Wewenang Prajuru Desa Adat:

1.       Ngukuhang pangrencana sane kadabdabin olih Labda Pacingkreman Desa utawi  

 LPD lan Baga Utsaha Padruwen Desa Adat utawi BUPDA.

2.       Ngukuhang Rancangan Anggaran Pendapatan dan Belanja Desa Adat utawi RAPBDA dados Anggaran Pendapatan dan Belanja Desa Adat utawi APBDA satunggil ngawarsa.

3.      Ngawigunayang padruwen Desa Adat sajeroning ngamargiang swadarma prajuru.

4.      Ngadegang lan ngarariang Pengawas,Pengurus LPD,BUPDA,lan Pacalang risampune kacumponin olih Paruman Sabha Desa.

5.      Ngamargiang saseleh lan ngenterang sahananin parikrama Desa Adat.

6.      Nibakang sahanan pamidanda manut pamutus paruman.

7.      Ngangganin desa adat sajeroning midabdabin parilaksana hukum.

8.      Ngamargiang kawenangan siosan manut awig-awig lan pararem.

9.      Prajuru desa adat tan patut:

1)        ha. Mamurug awig-awig lan pararem.

2)        na. Ngardi kaputusan ngarugiang krama utawi warga.

3)        ca. I wang ngawigunayang swadarma lan wawenang.

4)        ra. Meparidabdab  ngawetuang biota.

5)        ka. Dados angga Pengurus Organisasi Terlarang.

10.  Bandesa lan prajuru sane iwang sasana miwah ngalinyokang padruwen desa, piwal ring awig-awig, pararem utawi paswara tur sampun mabukti, patut kadanda nikel lan kawusan dados prajuru.

11.  Bandesa lan Prajuru sane iwang manut(10) patut ngewaliang sehananing druwen Desa,  saha pramangkin kerarianang manados bandesa utawi prajuru desa adat.

12.  Ritatkala Bandesa Kerarian swadarma Bandesa kemargiang  olih Petajuh.

 

Pawos 30

 

1.      Petias Bandesa Adat miwah Prajuru Adat:

ha.

Tan ngamedalang seluwiring jejahitan lan reramon.

na.

Polih  saluwiring dum duman   kalih pahan.

ca.

Polih Insentif manut Rerincikan APBDA Semesta Berencana.

ra.

Polih BPJS Tenaga kerja manut Rerincikan APBDA Semesta Berencana.

ka.

Polih Insentif tiosan manut Rerincikan APBD Kabupaten/Kota.

 

 

 

Pawos 31

 

 

Wewanengan lan Ngentosin Prajuru Desa Adat:

1.      Wawanengan makamiwah sengker dados Bandesa Adat  luwire:

ha.

Ngawit sakeng kakukuhang utawi majaya-jaya.

na.

Masa ayahan mewaneng limang warsa ngawit Tileming sasih kawulu ngantos malih limang warsa tileming sasih kawulu.

ca.

Risampun kalih sasih pacang tugtug sengker masa ayahan Bendesa nyadokan ring sajeroning paruman desa adat mangda ataki taki nyudi lan ngadegang Bandesa lan Prajuru anyar  kedasarin antuk pararem panuntun ngadegang bandesa lan prajuru desa adat Nyuh Kukuh.

ra.

Sane sampun puput wewanengan  5 warsa kapertama  pinaka bendesa dados kacalonang pinaka calon bendesa malih 5 warsa sane pacang rauh.

ka.

Sang pecak manados bandesa,  prajuru utawi kelian banjar dados kaadegang malih.

2.      Ngentosin Bandesa lan Prajuru Desa Adat sangkaning:

ha.

Sampun tugtug sengker masa ayahan.

na.

Lampus utawi seda.

ca.

Tan prasida ngamargiang swadarman prajuru.

ra.

Saking pinunas ngraga tur sampun kalugra olih Krama Desa Adat ring jeroning paruman.

ka.

Kanorayang.

da.

Ngentosin prajuru patut kararemin olih krama, tur kawentenang pangilikita sane kasaksiang olih prajuru sane kapatutang.

ta.

Bandesa utawi prajuru sane ngentosin mawaneng ngantos masa ayahan bandesa lan prajuru sane madeg.

 

 

 

 

Indik 2

Shaba Desa

 

Pawos 32

 

1.      Sabha  Desa Adat mapiteges Lembaga kriya mitra Prajuru desa adat sane ngicenin  Bendesa lan Prajuru tetimbang ri sajeroning tata kelola Desa Adat.

 

Pawos 33

1.      Sabha Desa Adat kawentuk olih   krama desa adat lan Bendesa, ring paruman desa adat.

2.      Sang kasudi tan kangkat nulak.

3.      Angga Sabha Desa Adat kasudi mawiwit  saking Krama Desa Adat sane sujana uning ring rerincikan ngewangun desa adat luwirnia Perahyangan,Pawongan lan Palemahan,

 

Pawos 34

1.      Undagan Organisasi Sabha Desa Adat  sanistania wenten Pamucuk, Penyarikan lan Angga Sabha Desa (Anggota).

2.      Pawilangan Angga Sabha Desa Adat akwehnyane manut pabuat, tur presida ngewakili makasami Tempek lan seka – seka, rauhing Pedadian ring wewidangan desa Adat.

 

Pawos 35

 

1.      Sabha Desa maweh darma tatimbang majeng prajuru desa mina kadi:

ha.

Ngarincikang daging awig-awig lan pararem Desa Adat.

na.

Ngarencanaang wawangunan.

ca.

Ngarencanaang Anggaran Pendapatan Belanja Desa Adat (RAPBDA)

ra.

Lan ngamargiang Pengerencana desa Adat.

 

 

 

Pawos 36

 

1.      Wawanengan sabha desa ingkup ring wawanengan  ayahan Bandesa lan Prajuru desa.

 

 

Indik 3

Kerta Desa

 

Pawos 37

 

1.      Kerta Desa Adat mapiteges Lembaga kriya mitra Prajuru desa adat sane ngemargiang swadarma nepasin wicara mapaiketan ring Adat nganutin Awig-awig, Perarem lan Hukum adat sane manggeh ring desa Adat.

 

 

Pawos 38

 

 

1.      Kerta Desa kasudi olih Bandesa sareng Krama Desa Adat,  ring paruman desa adat.

2.      Sang kasudi tan kangkat nulak.

3.      Kerta Desa kasudi  saking Krama Desa Adat sane  Oneng lan medue kewagedan ring widang hukum adat akehnyane manut pabuat.

4.      Pinaka pamucuk Kerta Desa Adat wantah Bandesa Adat sapisanan pinaka  Angga Kerta Desa.

5.      Yening pamucuk utawi angga Kerta Desa wenten paiketan nyane risajeroning wicara, pamucuk utawi Angga inucap nenten kapatutang sareng  nepasin wicara inucap.

6.      Prade pamucuk Kerta Desa kawicarayang utawi wicara mapaiketan majeng pamucuk Kerta Desa, pamucuk Kerta Desa kagentosin olih Angga Kerta esa sane mayusa pinih lingsir.

 

 

 

Pawos 39

 

Struktur Kerta Desa Adat Nyuh Kukuh  kadi rng sor :

A.     Struktur Organisasi

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Pawos 40

 

1.      Swadarma Kerta Desa:

ha.

Nampenin,nureksain,nepasin wicara.

na.

Nepasin wicara mangda ngutamayang kasukertan desa Adat madasar antuk druwenang sareng-sareng.

ca.

Kawenangan kerta desa manut ring aksara ha,na, pastika medasar antuk awig-awig utawi pararem desa Adat.

ra.

Prade sang keni panepas wicara inucap  nenten nerima  mewaneng limolas (15) rahina, soang-soang sang mawicara utawi sareng-sareng, kangkat ngarauhang majeng Majelis Desa Adat manut undagan, kemawon perarem penepas wicara inucap tetep kemedalang olih kerta desa.

ka.

Prajuru desa,Sabha Desa,Kerta Desa patut polih olih-olihan manut pararem.

 

 

Pawos 41

 

1.       Wawanengan Kerta Desa ingkup ring wawanengan  ayahan Prajuru desa Adat.

 

 

 

 

Palet 3

 

Indik Lembaga Pengambil  Keputusan

 

Indik 1

Paruman Desa Adat

 

Pawos 42

 

1.      Parikrama rerembugan Krame Desa Adat Pinaka Pemutus sane pinih  Inggil ring Desa Adat inggih punika Paruman Desa Adat.

2.      Paruman sane wenten ring Desa Adat Nyuh Kukuh, luire

1)        ha. Paruman Prajuru:

2)        na. Paruman  Agung Krama.

3.      Paruman prajuru kawentenang sanistania 2 sasih apisan.

4.      Paruman Agung Krama Desa Adat Nyuh Kukuh inggih punika parum sane kamiletin olih krama puluk,tur mawosang tata kasukertan pawowongan rauh sadaging nyane.

5.      Paruman Agung Krama Desa Adat kamargiang satunggil Rahina Redite Umanis Uye, utawi prade wenten padgata kala,parum kamargiang karihinin antuk arah olih prajuru sangkanin pituduh bandesa utawi prajuru desa.

6.      Paruman Desa Adat kemargiang tatkala ngulati Pemutus minekadi:

ha.

Ngukuhang awig-awig.

na.

Ngukuhang bandesa lan prajuru.

ca.

Ngukuhang paridabdab utawi Pengerencana utama nganinin pamargi Desa Adat.

7.      Paridabdab utawi Pangerencana utama kadi aksara (ca),  minakadi:

ha.

Ngarencana pawangunan desa adat.

na.

Ngamargiang paiketan pantaraning desa adat.

ca.

Nabdabin padruwn desa adat.

ra.

Mutusang paindikan rencana investasi ring desa adat.

ka.

Ngadegang lan nabdabin LPD.

da.

Nabdabin BUPDA.

ta.

Nguwah-nguwah padruwen desa.

sa.

Ngawangun saran prasarana, adat istiadat, darma agama, dresta, seni budaya.

wa.

Ngawentuk Pesraman Desa Adat.

la.

Ngarincikang kelestarian lan ngalimbakang nilai-nilai agama, tradisi, seni lan budaya.

 

 

 

Pawos 43

 

1.      Paruman  Desa Adat sida mamargi  tur pemargi paruman  kebawos becik  nganutin pemargi ring sor:

ha.

Karihinin antuk suaran kulkul.

na.

Risampune krama pamilet langkung ring Atenga saking pawilangan krama sami.

ca.

Tan maren ngastiti Ida Bagawan Panyarikan macihna antuk ngarihinin ngaturang banten cane ring baduur meja sane kaaturang olih bandesa.

ra.

Cacakan pangrauh krame kamargiang sadurung ngawit paruman.

ka.

Sakeng ngawit rauh ngantos puput paruman soang-soang krama patut malinggih trepti, sadurung katitah kangkat matangi, pamilet tegteg malinggih.

da.

Sahanan pinaka pamutus mangda madasar antuk dasar tan piwal ringpamargi sane ketah tur mawesana kabecikan.

ta.

Prade rikala mutusang babawos tan sida antuk puluk, pamutus paruman antuk paswaran pinih akeh.

sa.

Pamutus daging paruman  kabawos rajeg risampuni kacumponin puluk utawi madasar paswaran sane akehan.

 

 

 

 

Pawos 44

 

1.      Tata trepti ri sajeroning paruman, manut kadi ring sor:

ha.

Maka sami krama desa Adat Nyuh Kukuh, ritatkala  ngamiletin Paruman Desa   wenang mabusana Adat Bali Jangkep.

na.

Maka sami krama desa Adat Nyuh Kukuh,  ritatkala ngamiletin Paruman Desa tan kawenang makta Gegawan  sane tan kabuatang.

ca.

Maka sami krama desa Adat Nyuh Kukuh,  ritatkala ngamiletin Paruman Desa tan dados ngawetuang suara sane Gora napimalih  bebawos lan suara sane sida ngardi biota ring paruman.

2.      Krama sane mamurug kadi kecapin aksara ha,na,ca ring ajeng  keni danda manut perarem.

3.      Krama sane nenten nyarengin  pemargi paruman tanpa sadok,  patut katiwakin dedosan  manut pararem.

 

 

 

Indik 2

Pasangkepan Krama Desa Adat

 

Pawos 45

 

1.      Parikrama rerembugan Krame Desa Adat Pinaka Pemutus sane kasinaggeh Soring  saking Paruman Desa Adat mapaiketan ring  pidabdab teknis pemargi desa Adat.

2.      Pasangkepan kamargiang nyabran sasih ring wantilan Desa Adat nemoning Rahina Redite Umanis sesampun rahina Tumpek.

3.      Sajeroning pesangkepan, Bandesa utawi Prajuru Adat patut namyakang:

ha.

Papeson lan  munjuk lungsuring ayah-ayahan.

na.

Pamargin panelas arta brana druwen desa.

ca.

Pamargin utsaha-utsaha desa sane mabuat.

ra.

Daging paruman prajuru  miwah pasuara-pasuara sane mabuat.

ka.

Pidabdab prajuru nganinin utsaha desa adat kapungkur miwah sane sioasan.

da.

Namyakang sahanan dadauhan guru wisesa.

 

Pawos 46

 

1.      Pesangkepan  Desa Adat sida mamargi  tur pemargi Pesangkepan  kebawos becik  nganutin pemargi ring sor:

ha.

Karihinin antuk suaran kulkul.

na.

Risampune krama pamilet langkung ring Atenga saking pawilangan krama sami.

ca.

Tan maren ngastiti Ida Bagawan Panyarikan macihna antuk ngarihinin ngaturang banten cane ring baduur meja sane kaaturang olih bandesa.

ra.

Cacakan pangrauh krame kamargiang sadurung ngawit Pesangkepan.

ka.

Sakeng ngawit rauh ngantos puput Pesangkepan soang-soang krama patut malinggih trepti, sadurung katitah kangkat matangi, pamilet tegteg malinggih.

da.

Sahanan pinaka pamutus mangda madasar antuk dasar tan piwal ring pamargi  katah tur mawesana kabecikan.

ta.

Prade rikala mutusang babawos tan sida antuk puluk, pamutus Pesangkepan antuk paswaran pinih akeh.

sa.

Pamutus daging Pesangkepan  kabawos rajeg risampuni kacumponin puluk utawi madasar paswaran sane akehan.

 

 

Pawos 47

 

1.    Tata trepti ri sajeroning  Pesangkepan ,  manut kadi ring sor:

ha.

Maka sami krama desa Adat Nyuh Kukuh, ritatkala ngamiletin pesangkepan  wenang mabusana Adat Bali Jangkep.

na.

Maka sami krama desa Adat Nyuh Kukuh, ritatkala ngamiletin Pesangkepan  tan kawenang makta Gegawan sane tan kabuatang.

ca.

Maka sami krama desa Adat Nyuh Kukuh,  ritatkala ngamiletin pesangkepan tan dados ngawetuang suara sane Gora napimalih bebawos lan suara sane sida ngardi biota ring paruman utawi Pesangkepan.

2.      Krama sane mamurug kadi kecapin aksara ha,na,ca ring ajeng  keni danda manut perarem.

3.      Krama sane nenten nyarengin  pasangkepan tanpa sadok patut keni dedosan  manut perarem.

4.      Krama sane nenten nyarengin  pasangkepan runut ping tiga tanpa sadok patut kapakelingang  olih prajuru, lan  krama inucap patut katiwakin danda manut pararem.

 

Palet  5

 

Indik Lembaga Adat

 

Indik 1

Paiketan pemangku 

 

 

Pawos 48

 

 

Desa Adat Nyuh Kukuh midabdabin  angga krama desa Adat ngemargiang swadarma kepemangkuan kadi ring sor:

1.      Paiketan Pemangku inggih punika pupulan warga sane sampun kadamyakang pinaka pemangku,luirnyane pemangku sane keadegang olih desa Adat lan pemangku sane keadegang olih keluarga.

2.      Angga paiketan pemangku maswadarma kukuh ngamargiang darma kapamangkuan, nincapang kaweruhan lan kawagedan indik kapamangkuan, tur mautsaha manados panuntun pamargin ajaran agama miwah sida manados tatuladan.

3.      Pura kahyangan tiga  Desa Adat Nyuh  Kukuh,patut ngadegang pemangku pemucuk.

4.      Pura utawi kahyangan desa sane tiyosan ngadegang pemangku pemucuk manut pabuat desa Adat.

Pawos 49

Ngadegang lan Nyudi Pemangku Desa Adat kadi ring sor:

1.      Tata cara desa Adat Nyuh Kukuh  ngadegang pemangku:

ha.

Ngelanturan keturunan kapurusa pemangku, tur kakukuhang olih keluarga lan kasungkemin warga desa.

na.

Prade nenten wenten saking keturunan, wenang nyanjan utawi nunas bawos ring natar pura.

ca.

Prade nenten polih sakng nyanjan,kamargiang sasudian desa majeng warga desa.

ra.

Prade nenten polih antuk sasudian, kangkat antuk pinunas Warga Desa Adat sane Oneng lan seyaga ngayah dados mangku desa Adat tur molihang Penyungkem  Pesangkepan krama desa Adat.

ka.

Kawintenin olih ida sulinggih tur kaupasaksi prajuru rauh krama desa.

2.      Warga sane tan kangkat kaadegang pemangku:

ha.

Sange cedangga.

na.

Mabukti salah laku.

ca.

Nene kasungkemin olih krama desa ring pesangkepan desa adat.

3.      Sang keadegang pemangku pura risampun ngamargiang pawintenan kepemangkuan olih Ida Sang Sulinggih.

4.       Sang kaadegang pemangku sampun sanggup lan  siaga ngamargiang swadarma kapamangkuan.

5.      Sajeroning pemangku lanang ngamargiang amongan swadarma pinaka pemangku, kawantu olih istri dane pemangku lan prajuru.

Ngentosin Pemangku Desa Adat

1.      Mangku kagentosin,sangkaning:

ha.

Seda

na.

Sungkan Rahat.

ca.

Pinunas ngeraga utawi kulawarga tur sampun polih uwak-uwakan.

ra.

Meparilaksana dusta sane tan manut ring swadarmaning pemangku.

ka.

Kanorayang

2.      Pemangku sane kerarian  utawi kanorayang larapane parilaksana dusta  sane tan manut ring swadarmaning pemangku  patut kadanda tur ngawaliang sehananing piranti kepemangkuan sane keraksa. Wicara dusta inucap ketepasin melarapan kecaping awig-awig desa adat.

3.      Pemangku ngalap rabi sangkaning rahayu, rahayu katampenin, prade lempas patut kadanda manut perarem.

4.      Pemangku ngambil rabi malih utawi ngawitin merabian  melarapan pemargi rahayu ,  patut nyepuh angga mewali turmaning prabeya pawintenan inucap ketuku olih pemangku inucap.

5.      Pangunandika rahayu inucap pemangku ngambil rabi malih ritatkala:   ten medue sentana kapurusa,rabinyane seda  lan sungkan rahat lan pemargi ngalap rabi malih sampun manut ring awig-awig desa Adat.

 

 

Pawos 50

 

Swadarmaning Pemangku;

1.      Ngutamayang ngamargiang swadarma kapamangkuan ring pura  amongan.

2.      Ngenterang, Ngastawayang sahanan pamargin upakara lan upacara yadnya ring pura amongan soang-soang nganutin lan ngutamayang  kecaping sastra agama   sane kaadungan majeng prajuru desa Adat.

3.      Siaga ngrombo pamargin pemangku siosan manut pabuat lan kawenangan.

4.      Ngawekasang rikala wenten krama utawi warga ngaturang punia, punagi,mepenauran utawi nunas kerahayuan melarapan peras pejatian ring pura manut amongan.

5.      Ngelaksanayang pemargi sane mabuat suci ring pura, pamekas rikalaning nedunang  utawi ngalinggihang pralinggan Ida Betara.

6.      Nyiratin tirta rikala wenten piodal ring soang-soang pura utawi kahyangan desa,  rauhing ring upacara upakara tiyosan olih desa Adat.

7.      Stata siaga manados tatuladan warga desa risajeroning nginggilang pidabdab sane manut ring daging sastra agama.

8.      Stata tureksa ring jeroning pura tur siaga ngarauhang sahanan sane patut karauhang majeng prajuru Desa Adat.

9.      Nuntun warga desa mangda satinut majeng dresta sane kamanggehang ring pura utawi sane kamargiang ring wewidangan Desa Adat Nyuh  Kukuh.

Petias lan olih-olih pemangku luwirnia:

1.      Kapsinggihing olih krama desa adat manut linggih tur sesanania.

2.      Polih aturan sesari sane kapupulan sakeng serana bakti  pamedek, pah-pahan manut perarem.

3.      Pemangku Desa Adat patut polih punia busana kepemangkuan saparadeg sanistannya kalih warsa apisan.

4.      Polih petiyas siyosan manut pararem.

5.      Luput sahanan peson-peson lan Urunan  rauh panyilidihin nyane.

6.      Prabeya Pawintenan lan Patiwan-tiwan  Pemangku desa adat katuku olih Desa Adat.

 

Pawos 51

 

 

1.      Pemangku desa Adat lan Pemangku sane keadegang olih kulawarga sane wenten ring desa Adat Nyuh Kukuh patut kapidabdabin olih Desa Adat ring paiketan pemangku.

2.      Paiketan Pemangku ring desa Adat Nyuh Kukuh wenang  kemanggalaning olih silih sinunggil Pemangku Desa Adat.

3.      Mangku Pemucuk  soang soang Pura / kahyangan Desa patut polih pangrombo pemangku desa sane siosan pura inucap ritatkala wenten Piodalan  utawi Upakara siosan sane mabuat.

4.      Mangku-mangku dadia lan krama sane sampun polih pawintenan  kangkat taler ngrombo  pemangku pemucuk ritatkala wenten piodalan.

5.      Pemangku pamucuk keni kapiambeng rikala galah ngamargiang swadarma pamargi yadnya, patut kagentosin antuk pemangku desa siosan   lan karauhang olih bandesa utawi prajuru.

6.      Pemangku sane keni ujar ala, ulah ala, patut maprayascita, sang sane melaksana wenang  kadanda manut pararem.

7.      Pemangku sane kebuktiang amungpang paraning laku,nyasar ring sesana,tan wenang kasepuh malih.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Indik 2

Paiketan Serati  

 

 

Pawos 52

 

Desa Adat Nyuh Kukuh wenang nyudi serati desa adat,  akehnyane sanistania nganutin pawilangan Kahyangan Tiga sane wenten ring desa Adat Nyuh Kukuh.

 

Ngadegang lan Nyudi Serati Desa Adat.

1.      Tata cara desa Adat Nyuh Kukuh  ngadegang Serati:

ha.

Ngamargiang sasudian desa majeng warga desa, sane sampun maduwe kaweruhan kalih kawagedan indik wawantenan,  bilih bilih kachina sampun mawinten kaseratian tur kasungkemin antuk Pesangkepan Desa Adat.

na.

Kawintenin olih ida sulinggih rikanjekan  wenten upakara  agung ring kahyangan tiga desa adat utawi ring kahyangan jagad.

ca.

Prabeya lan pulah palih pawintenan kesiagayang olih Desa Adat.

 

 

Pawos 53

 

1.      Ngutamayang ngamargiang swadarma keseratian  ring pura utawi kahyangan Desa.

2.      Nabdabin gagelaran wewantenan  ring galah upakara lan upacara ring Pura/ Kahyangan Desa.

3.      Nuntun warga desa / Krama Istri mangda satinut majeng dresta sane kamanggehang ring Desa Adat Nyuh  Kukuh ri sajeroning pelelutuk wewantenan manut kawigunania.

4.      Petias lan olih-olihan serati  luwirnia:

ha.

Polih luputan sehananing peson-peson rauhing penyelediinyane.

na.

Polih petiyas siwosan manut pamutus pesangkepan.

 

 

Pawos 54

 

1.      Paiketan Serati inggih punika pupulan warga sane sampun maduwe kaweruhan kalih kawagedan indik wawantenan tur sampun kacihna sampun mawinten kaseratian.

2.      Swadarma para angga paiketan serati wantah ngukuhan wangun lan pamargin wawantenan manut sastra dresta kaadungan sareng dresta siosan.

3.      Para angga paiketan Serati mautsaha pinaka panuntun satunggil parikrama ngamargiang upakara, upacara manut pabuat.

 

Indik 3

Paiketan Wreda  

 

Pawos 55

 

1.      Paiketan Wredha inggih punika pupulan warga sane sampun mayusa 60 warsa utawi langkung sane kaaturin galah lan genah nyagra kaseger-ogeran nyane tur kaange genah nunas piteket.

 

 

Indik 4

Paiketan Pecalang

 

Pawos 56

 

1.      Pacalang inggih punika pupulan warga sane kaaturin swadarma widang kasutreptian lan kasukerten nganinin wawidangan desa rauh sadaging nyane.

Pawos 57

 

1.      Pacalang kaadegang lan kararianang oleh Bandesa adat kadasarin  antuk putusan desa adat, ring paruman Desa Adat.

 

 

 

 

 

 

Pawos 58

 

1.      Paiketan Pecalang desa Adat Nyuh Kukuh  luirnia pupulan makasami pecalang desa Adat, kawewehin olih pecalang  sane mawit saking pedadian soang soang sane wenten ring wewidangan desa Adat Nyuh Kukuh.

2.      Silih sinunggil Pecalang Desa  Adat kawenangan pinaka pemucuk  paiketan Pecalang ring Desa Adat Nyuh Kukuh.

 

 

Pawos 59

 

 

1.      Swadarma pacalang sane siosan inggih punika swadarma negara manut titah bandesa utawi prajuru siosan.

2.      Ring sajeroning nincapang kaweruhan, pacalang polih aguron-guron saking guru wisesa.

3.      Swadarma pacalang kadabdabin nganutin tuntunan sasana pacalang.

4.      Tuntunan sasana pacalang sane kamedalan olih Majelis Desa Adat,  mangda katinutin olih makasami pecalang rikanjekan ngemargiang swadarma..

5.      Pacalang polih olih-olihan manut pararem.

 

Pawos 60

 

 

1.      Masa ayahan Pacalang pateh ring masa ayahan bandesa lan prajuru.

 

Indik 5

 

Yowana Desa Adat

 

Pawos 61

 

1.      Desa Adat Nyuh Kukuh midabdabin Yowana Desa Adat Adat  kadi ring sor:

ha.

Anak-anaking krama sane sampun mayusa 15 tiban utawi sampun ngeranjing ring SMP kelas 3 ngantos mayusa 35 warsa tur durung marabian mangde nyaluk manados angga Yowana Desa Adat.

na.

Paiketan Yowana Desa Adat Nyuh Kukuh mawasta Yowana “Eka Wana Kelapa“ Desa Adat Nyuh Kukuh.

Pawos 62

1.      Angga  paiketan Yowana Desa Adat kemanggalaning  Olih Ketua Yowana Desa Adat lan Prajuru Yowana Desa adat.

2.       Tata titi ngadegan Pamucuk lan Prajuru Angga paiketan Yowana kedasarin antuk Musyawarah mufakat angga paiketan Yowana  lan kadulurin antuk pidabdab sagilik saguluk, parasparo sarpanaya.

3.       Rarincikan lan Pengerencana Angga Yowana risajeroning wewangunan desa adat,  mangda nganutin ring Rarincikan lan Pengerencana Desa Adat.

4.      Text Box: Manggala Seka TerunaKeprajuruan Paiketan Yowana “ Eka Wana Kelapa“ kadi ring sor: A.Struktur Organisasi :

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Pawos 63

 

1.    Angga Paiketan Yowana Desa Adat Nyuh Kukuh  patut ngarembe parikrama krama manut swadramanyane lan pituduh Bandesa lan Prajuru Desa Adat.

2.     Angga Paiketan Yowana Desa Adat Nyuh Kukuh, ngermargiang swadarma lan parikrama ring widang  kayowanaan (Kepemudaan) luirnia :

ha.

Nincapang lan ngelestariang  pemargin Adat, agama, tradisi,seni lan budaya.

na.

Nincapang Kaweruhan lan keweruhan angga ring widang Olah Raga.

ca.

Ngewantu rerincikan guru wisesa ring widang “Kesehatan”.

ra.

Nincapang pangupajiwa kulawarga.

ka.

Ngutsaha widang pekaryan sane keonengin sane tiyosan.

 

 

Pawos 64

 

1.      Masa ayahan keprajuruan paiketan Yowana pateh ring masa ayahan bandesa lan prajuru Desa Adat.

 

 

 

 

 

 

Indik 6

 

Paiketan Krama Istri Desa Adat

 

Pawos 65

      

 

1.      Paiketan Krama Istri inggih punika pupulan istri krama lanang desa sane maswadarma ngarampih swadarma krama lanang kalih ngamargiang parikrama desa manut pabuat.

 

Pawos 66

 

5.      Angga  paiketan krama istri  Desa Adat Nyuh Kukuh kemanggalaning  Olih Pemucuk Paiketan Krama Istri Desa Adat lan Prajuru Paiketan Krama Istri  Desa adat.

6.       Tata titi ngadegan Pamucuk lan Prajuru Angga Paiketan Krama Istri  kedasarin antuk puluk pikayun  angga paiketan Krama Istri  lan kadulurin antuk pidabdab sagilik saguluk, parasparo sarpanaya.

7.       Rarincikan lan Pengerencana Angga Paiketan Krama Istri risajeroning wewangunan desa adat,  mangda nganutin ring Rarincikan lan Pengerencana Desa Adat.

8.      Keprajuruan Paiketan Krama Istri luirnyane: Pemucuk, Penyarikan, Pengeraksa.

 

Pawos 67

 

1.      Angga Paiketan Krama Istri Desa Adat Nyuh Kukuh  patut ngarembe parikrama krama manut swadarmanyane lan pituduh Bandesa lan Prajuru Desa Adat.

2.       Angga Paiketan Krama Istri Desa Adat Nyuh Kukuh, ngermargiang swadarma lan parikrama nyokong wewangunan desa adat lan nincapang  kerahajengan pakuwuban kulawarga  melarapan antuk:

ha.

Nincapang  lan ngelestariang  pemargin Adat, agama, tradisi,seni lan Budaya.

na.

Nincapang Kaweruhan lan keweruhan angga ring widang Olah Raga.

ca.

Ngewantu rerincikan guru wisesa ring widang “Kesehatan”

ra.

Nincapang pangupajiwa kulawarga.

3.      Mungguing swadikara prajuru Paiketan krama istri manut pamutus pesangkepan.

 

 

Pawos 68

 

1.      Wewanengan ayah-ayahan keprajuruan paiketan Krama Istri pateh ring wewanengan ayah-ayahan Bandesa lan Prajuru Desa Adat.

 

 

 

 

 

Indik 7

Pasraman 

 

Pawos 69

 

1.      Pasraman inggih punika genah paajah-ajahan utawi pauruk-urukan majeng warga ngeninin indik Tri Kerangka Agama Hindu tur parilaksanan nyane.

2.      Pesraman manut ring pawilangan (1) merupa pasraman Formal utawi Non Formal.

3.      Pesraman formal  sane kekardinin olih desa adat manut undagan luirnia:

ha.

Pratama Widya Pasraman A lan B, majeng ring angga sisya setingkat TK.

na.

Adi Widya Pasraman,  majeng ring angga sisya setingkat SD.

ca.

Madyama Widya Pasraman ,  majeng ring angga sisya setingkat SLTP.

ra.

Utama Widya Pasraman ,  majeng ring angga sisya setingkat SLTA.

ka.

Maha Widya Utama Pasraman, majeng ring angga sisya setingkat Perguruan Tinggi.

4.      Pesraman informal  sane kekardinin olih desa adat  karincikang ring pengerencana wewangunan ring widang pawongan nyabran warsa.

 

 

 

 

 

 

 

Paiketan Pesraman

 

Pawos 70

 

Kapungkur wekas, paiketan pesraman pacang ke sungkemin olih desa adat manut pabuat lan manut perarem.

 

Indik 8

Sekaa Miwah Lembaga Adat Tiosan

 

Pawos 71

 

1.      Sekaa inggih punika pupulan warga sane keadegan olih krama desa adat manut pabuat.

2.      Sekaa-sekaa ring Desa Adat Nyuh Kukuh:

ha.

Sekaa Gong.

na.

Sekaa Santhi.

ca.

Sekaa-sekaa siosan mapaiketan adat, agama lan budaya manut pabuat.

3.      Desa Adat Nyuh Kukuh midabdabin Sekaa Gong Desa Adat  kadi ring sor:

ha.

Desa Adat Nyuh Kukuh Nyudi Angga sekaa gong desa adat Nyuh Kukuh inggih punika warga krama sane maduwe kewagedan lan oneng metetabuhan.

na.

Swadarma sekaa gong:  Mautsaha waged nabuh; Siaga satunggil wenten Piodalan Pura/Kahyangan Desa, Utusan desa adat lan pamargi sanemuatang sekaa gong, Sutrepti rikala ngamargiang swadarma, Satinut sahananing ilikita sekaa gong.

ca.

Swadikara angga sekaa gong luirnia: Luput ring Swadarma krame tatkala tedun mekarya, pakemitan, dados saye lan tan polih arahan ngayah.

ra.

Kelihan sekaa gong polih pangulem ritatkala krama ngerereh suaran gong.

ka.

Desa adat  kawenangan nerima upah suaran gong abalaganjuran utawi abarungan saking krama desa adat sane muatang suaran gong.

da.

Sekaa gong kamanggalaning  olih Kelihan sekaa gong  Desa Adat Nyuh

Kukuh.

ta.

Pawilangan upah suaran gong manut aksara ka ring ajeng manut pamutus pesangkepan.

sa.

Krama sane muatang  suaran gong patut  ngambil lan ngewaliang gong ring genah sane kecumawisan

wa.

Upakara sane kawenangan ngerereh suaran gong desa Adat luire, upakara Panca Yadnya sane kekardinin antuk warga krama Desa Adat

la.

Krame ngerereh suaran gong nganutin ring pabuat tiosan manut pemutus pesangkepan.

4.      Desa Adat Nyuh Kukuh midabdabin Seka Santi Desa  Adat  kadi ring sor:

ha.

Sane manados angga Sekaa Santi inggih punika warga sane oneng masanti tur siaga ngamargiang sahananin swadarma sekaa santi

na.

Sekaa Santhi sane wenten ring Desa Adat Nyuh Kukuh mawasta Sekaa Santi Sudha Winangun Desa Adat Nyuh Kukuh.

ca.

Swadarma angga sekaa santi luire:  Mautsaha weruh lan waged masanti, Tegteg nyagra kasusilaan sekaa, Manados tatuladan pamargin suksaman aji sastra.

ra.

Swadikara angga sekaa santi: Kangkat ngayah manut pinunas tur molihang wak-wakan olih sang wenang, kasiagaang wawantenan marupa pajati asoroh, polih panyangu manut kawentenan.

ka.

Galah mesanti kaseyagaang olih desa adat ngantos galah jam dasa wen (pukul: 22.00 wita ).

da.

Saking angga seka santi  sane uning lan waged ring sekar madya lan sekar agung mangda kapucukan ngayah ngemargiang panca gita ritatkala pemargin dudonan panca yadnya ring kahyangan desa.

ta.

Gegitan sane kangkat kemargiang ritatkala dudonan upakara panca yadnya wantah sekar madya utawi sekar agung.

sa.

Gegitan sane pinaka nyangkepin upakara panca yadnya patut kejangkepin antuk serana wewantenan senistania peras pejati.

wa.

Seka santi sane kasudi ngemargiang panca gita tatkala pemargi panca yadnya  polih swadikara  luput saking ayah ayahan pekaryan manut ayahan soang-soang.

 

 

 

 

 

Patet 6

Indik Kulawarga

 

Indik 1

Pawiwahan

 

 Pawos 72

 

Desa Adat Nyuh Kukuh midabdabin Pawiwahan sane kemargiang olih  Anak-anaking Krama Desa Adat lan Pawiwahan sane wenten ring wewidangan desa Adat Nyuh Kukuh kadi ring Sor:

1.        Pawiwahan inggih punika, Patemoning Purusa lan Predana  melarapan antuk penunggalan kayun sukacita kaduluran upakara upasaksi sekala Niskala. (Manusa Saksi, Butha Saksi, Dewa Saksi) miwah kailikitaang manut ilikita Guru Wisesa.

2.        Pidabdab pawiwahan ring Desa Adat Nyuh  Kukuh,ngemanggehang kapurusan, sang purusa sane ngalap rabi tur kapaumahang ring sang purusa.

3.        Rupa pawiwahan:

ha.

Pawiwahan lumrah: pawiwahan sang lanang rumaga purusa.

na.

Pawiwahan nyantan/nyeburin (pawiwahan sang istri rumaga purusa).

4.        Pamargi pawiwahan sane kapatutang ring Desa Adat Nyuh Kukuh luirnia:

ha.

Melantaran antuk papadikan.

na.

Melantaran ngarorod, merangkat riyin wawu mapakurenan.

ca.

Melantaran antuk nyeburin utawi nyentana, sang wadon pinaka purusa lan lanang pinaka predana.

5.        Gaguat sang pacang mawiwaha sakadi ring sor:

ha.

Sampun maungga deha lan teruna.

na.

Sangkaning pada pada suka.

ca.

Manut kecaping sastra agama.

ra.

Prade pawiwah sang purusa ngambil jadma sios ring agama Hindu patut ngamargiang upakara Sudhi Wedani.

ka.

Mangda nganutin undang-undang perkawinan sane kemanggehang olih guru wisesa.

6.        Pawiwahan sane tan manut sakadi gaguwat  ring ajeng nenten kebawos patut.

7.        Mawiwaha  ngamaduang prade malarapan pamargi sane manut ring gaguat pawilangan 5 aksara  ha  ngantos  ka wenang  molihang upasaksi bandesa utawi prajuru.

8.        Warga sane mawiwaha tan manut gaguat pawilangan 5 utawi kantun kawicarayang, wicara patut kapuputan dumun, wawu molihang upasaksi.

9.        Warga desa Adat  kantun deha mobot, utawi sang sampun majangkepan mobot keni cenidra olih sang purusa, utawi sang balu luh mobot sadurung wenten ngangkenin patut digelis kadabdabin  olih prajuru, tur digelis karerehang  pamargi sane manut sareng kulawarga mangda oka sane embas riwekas pastika kapurusane.

 

 

Pawos 73

 

Desa Adat nyuh kukuh ngemanggehang Pawiwahan  sane sah manut Agama Hindhu kadi ring Sor:

1.      Pemargi melantaran  papadikan madudonan sekadi ring sor:

ha.

Pamargi ping tiga luire: Pasewakan, Pangambilan, Pawarangan sesampune kcmargiang upacara pawiwahan maduluran banten pejati katur ka Sanggah utawi merajan sang wadon.

na.

Ritatkala dudonan Pasewakan kalih kulawaraga sampun pada tulus tur sami anut, kulawarga sang wadon raris masadok ring prajuru desa rikala pamargi pangambilane .

2.      Pamargi ngerorod utawi ngrangkat kapidabdabin sekadi ring sor:

ha.

Kulawargan lanange patut ngawentenang pasadok antuk duta sanistania kalih diri tur tan kasepan ring awengi.

na.

Sasampune pasedek katrima olih kulawarga sang wadon kulawarga sang lanang raris masadok ring prajuru adat pabuatnia nunas swaran kulkul.

ca.

Ngewentenang pengeres utawi pangarawos sesampune masengker tigang rahina, saha maduluran sedah, jambe, gambir, seseban, apuh, tubungan, muang lanjaran, tur madaging sekar matatakan dulang.

ra.

Pidaging bebaosan pamelaku matetuwek: Nunas Pengampura, Ngigumang bawos indik padewasan pawidi widana.

ka.

Riwus bebawosan pamelaku sampun nemugelang, kulawarga sang wadon  patut mesadok ring prajuru desa predana, mangda kaswarayang kul-kul pinaka cihna pemargin rangkate sampun katrima.

da.

Risampune puput upakara pawidi widanania tur sampun kesaksiang olih prajuru, ngelantur kawentenan pewarangan utawi mejauman melarapan antuk katipat bantal lan sekancan ipun  kesarengin pasemetonan kulawarga purusa lan prajuru.

ta.

Prade pemelaku utawi pasadok tan katrima olih kulawarga sang istri, kulawarga lanang patut nyadokang ring prajuru saha prajuru raris mawosang wicara inucap.

sa.

Prade wenten jadma saking dura desa ngerorod ring Desa Adat Kukuh, krama sane nampi patut digelis masadok ring prajuru, prajuru raris maritatas kawentenan sang ngerorod inucap. yening pemargine sampun manut wenang polih pasayuban, yan tan manut tan polih pasayuban.

3.      Pamargi Nyentana/nyeburin sampun kabaos puput yaning pawiwahanyane sampun kawewehin antuk upakara pamerasan manut dresta.

4.      Pawiwahan sane kepatutan lan kesinanggeh sah ring desa adat nyuh kukuh sekadi ring sor:

ha.

Sampun kamargiang pabyakalaan saha ka upasaksi sekala niskala lan kapuputang antuk pandita utawi pinandita.

na.

Wenten upasaksi saking prajuru desa.

ca.

Sampun matengeran suaran kulkul.

ra.

Sampun kailikitayang.

ka.

Yadiastun sampun sah ring desa adat, sang mawiwaha makapatut digelis mautsaha ngerereh ilikita saking guru wisesa.

5.      Sapasira ugi pacang ngawarangang kulawargannyane patut  mesadok ring prajuru indik pamargin pawarangane.

 

 

 

Pawos 74

 

Dudonan pawiwahan  Arsa pada Arsa ring kalih kulawarga  ring desa Adat Nyuh Kukuh pemargine kadi ring sor:

1.      Pepadikan: sang kulawarga purusa madarma suaka majeng sang kulawarga

pradana, pemargine luirnia:

ha.

Nyedek: sang pacang mawiwaha kapurusa kasarengin guru rupakan nyane matemu  wirasa majeng sang pacang mawiwaha kapradana kasarengin guru rupakan nyane.

na.

Maplaku: sang pacang mawiwaha kapurusa sane kasarengin guru rupakan nyane rauhing pasemetonan guru rupaka matemu wirasa majeng sang pacang mawiwaha kapradana kasarengin guru rupaka rauhing pasemetonan guru rupakan nyane.

ca.

Pengambilan: sang pacang mawiwaha kapurusa ngambil sang pacang mawiwaha kapradana sane katodia olih pasemetonan utawi krama ring genah sang pradana.

ra.

Upakara Mawiwaha/Mesakapan: Sang mawiwaha ngemargiang Upakara Pawiwahan/mesakapan ring genah sang purusa, tur ngemargiang Tri Upasaksi risajeroning pawiwahan, minakadi Dewa Saksi, Manusa Saksi lan Buta Saksi. Ring galah puniki Bendesa lan para manggala siosan, kawenangan ngemargiang manusa Saksi.

ka.

Mejauman/Pewarangan: sang mawiwaha sane karampih olih pasemetonan sang  kapurusa  rauh ring genah sang predana  melarapan

antuk wewantenan lan piranti  (Mejauman manut dresta). Ring galah puniki, katodia manggala adat lan dinas purusa lan predana, matemu wirasa nganinin indik ngalepas sang predana saking desa adat pecak lan katerima antuk desa adat sang purusa,  rauhing ring ilikitanyane

da.

Dudonan aksara ca lan ka  kangkat sinarengan manut pabuat, pakewuh risajeroning pemargi lan  kacumponin antuk kulawarga predana lan purusa.

5.      Pawiwahan sane sang pradana siyos agama pamargi / dudonan sane sampun manggeh ring desa adat wenang kaanutang manut wiweka. sakemawon   sedereng ngemargiang upakara pawidiwidanan /mekalan – kalan sang pradana patut pinih riin ngemargiang  sudhawadani.

6.      Pemargin sudha wedani kemargiang manut pituduh saking angga Parisadha Hindu Dharma.

7.      Warga kapradana prade kaambil olih seyos agama, eedan pemargi nganten nganutin pemargin adat / dinas sang purusa,  sakewanten pesadok ring Prajuru tetep kemargiang.

 

Yan wenten sinalih tunggil krama desa adat kaicalan Oka Istri, patut ngemargiang pasaserep tur kapidabdabin sakadi ring sor:

1.        Sang pacang masaserep patut masadok ring prajuru   rihin tur nunas panuntun ring Prajuru Desa Adat.

2.        Sang masaserep patut nginutin sapituduh prajuru luire:

ha.

Pacang ngranjing ka umah krama siosan tan dados langkung ring kalih diri.

na.

Tan kangkat makta saluwiring gegawan.

ca.

Tan dados maparilaksana lan mabaos sane tan patut.

3.        Prajuru patut midabdabin pamargin sang masaserep mangda panetese trepti,  saha anak istri inucap polih nguningayang pariindikan  ipun.

4.        Pidabdab pamaritatas kamanggehang sekadi ring sor:

ha.

Anake istri mangda magenah ring inange tan kalugra anak siyos nganampekin kirang ring tigang depa, tatujone mangda tan kemad ngaturan paindikannyane ring sang maritatas.

na.

Prajuru desa mapratyaksayang pangangken sang istri rikala pacang niwakan pamutus. Prade pada arsa sang ngarorod, saserepe patut matulak, Pradesangkaning kapaksa, sang lanang patut katiwakin pamidanda-manut pararem  tur sang istri kapalasang saking genah inucap.

5.        Prade maseserep ring desa adat siosan,  patut  polih uwak-uwakan saking prajuru genahe maseserep.

 

Prade wenten anak istri deha mobot durung alakirabi. patut kapidabdabin sakadi ring  sor:

1.      Prade sane lanang ngangkenin madrebe pakardi tur kantun  truna, kautsahahayang mangda prasida mawiwaha.

2.      Prade sang lanang tan suka ngambil sang istri sane mobot punika, sang lanang  patut keni pamidanda manut pararem.

3.      Pamargi salantur ipun katur ring Guru Wisesa.

4.      Risampune rarene embas patut kaprateka sapula-pali manut sastra  Agama olih kulawarga sang istri;

5.      Prade sang lanang sampun alaki rabi sane ngangken madrebe bobotane, tur sang lanang sanggup pacang ngambil sang mobot, patut  pinih rihin polih uwakan saking rabine rihinan, tur polih ijin saking Pengadilan Negeri.

6.      Risampune ngemargiang pawiwahan sekadi patut tur rarene sane embas patut kaupakara olih sang mapakardi.

7.      Prade sang istri sane mobot paling pengangkene, tur matujuang anak lanang sane kasenengin, nanging sang kedalih nenten ngangkenin indike punika, patut kemargiang padewasaksian, tur prabeyannyane kamedalin antuk sang sane mobot. Risampune rarene embas patut kaprateka sapula-pali  manut sastra  Agama olih kulawarga sang istri;

8.      Prade sang Mobot Nduapaksa pengangkene ( Tuke Anyut patigrepe ),  patut sang mobot marisudha desa tur kani danda manut perarem.

 

 

 

 

Indik 2

Nyapihan/Wusan Merabian

Pawos 75

1.      Pawiwahan kebawos palas melarapan antuk nyapihang utawi sinalih tunggil seda.

2.      Palas merabian seantukan sinalih tunggil seda mapiteges balu lanang utawi balu istri.

3.      Palas merabian mawiwit antuk wicara  utawi  sareng kalih ngulati mepalasan melarapan  pada pada lila kayun kebawos Nyapihan.

4.      Pamargi nyapihan kasinanggeh pastika olih desa Adat risampune:  

ha.

Molihang kaputusan saking Pengadilan Negeri, majeng ring pawiwahan sane sampun madue ilikita guru wisesa utawi akta perkawinan.

na.

Molihang keputusan saking Bendesa Adat, majeng ring pawiwahan sane nenten madue ilikita saking guru wisesa utawi akta perkawinan.

ca.

Sampung kadamyakang olih prajuru sajeroning paruman.

5.      Sang ayat pacang palas merabian, patut atur supeksa pailikitan riyin ring sang rumawos (Guru wisesa ) ngantos pastika pamutus nyapihan inucap, risesampune polih pemutus saking guru wisesa prajuru wenang namyakang ri sajeroning pesangkepan.

6.      Warga desa sane kedamiakang indik pemutus nyapihan ipun  keni pamidanda manut perarem.

 

Pawos 76

 

1.      Warga desa Adat Palas merabian seantukan sinalih tunggil seda mapiteges balu lanang utawi istri.

2.      Desa Adat wenang ngayomin warga desa sane sampun balu istri  lan mitegesin indik swadarma lan swadikaran sang balu Istri manut awig-awig.

3.      Krama Balu istri madue sentana  utawi tan medue sentana, mapikayun pacang mapakurenan malih patut mewali dumun ring kulawarga witnyane.

4.      Sane kawenangan ngicenin pemutus pemargin pawiwahanyane malih wantah keluarga saking guru rupakanyane.

5.      Krama Balu Istri sane madue sentana, wenang ngupapira pangeweruh lan angga sarira sentananyane sareng-sareng kulawarga purusa.

 

 

 

Pawos 77

 

 

1.         Suang-suang Balu kebinayang dados:

ha.

Balu luh mawit saking sentana rajeg, utawi balu luh boya sentana rajeg.

na.

Balu muani kapurusan, muah balu muani nyeburin.

2.         Balu luh katinggal muanin nyane utawi balu  muani sane pecak nyeburin, patut ngemargiang swadarma kadi ring sor:

ha.

Ngemanggehang kepatibratan, tan kadados ngemargiang paradara, dratikrama.

na.

Ngemarginin ayah- ayahan  krama manut pamargi.

ca.

Ngeraksa,ngutsahayang, lan miara warisan, pagunakayan rauhing sentanan nyane.

ra.

Tan dados ngadol,  Ngadeang, makidihang warisan sedurung polih wakwakan saking kulawargan sang lanang.

ka.

Kawenanga mawiwaha malih sangkaning rahayu.

3.         Balu sane tan pageh ring swadarma, luwire:

ha.

Matingkah paradara, dretikrama.

na.

Matilar tan pasadok ngantos 6 sasih.

ca.

Lempas ring swadarmaning balu, maprawerti kaon jantos ngewetuang kasingkaowon kulawarga purusa.

4.         Balu sane tan pageh ring swadarmaning  balu kadi kecap ring ajeng,  turmaning  kacihna manut tri premana ( Bukti, ilikita, saksi ) wenang katundung saha tan polih pahpahan waris olih kulawarga purusa.

5.         Balu tan medue sentana tur kaucap pageh ring swadarmanyane, prade kawaliang olih kulawarga kapurusa,utawi sangkaning pinunas rahayu patut polih pahpahan paguna kaya.

 

 

 

Pawos 78

 

Desa adat Nyuh Kukuh, ngemanggehan tata kramaning palas merabian kawiwilan antuk wicara kadi ring sor:

1.      Sulur palas merabian sane patut kewicarayang  prade sinalih tunggil sang mapakurenan:  Nyasar laku,  cedangga rahat, wirosang laku,  matilar tanpa sadok, sareng kalih tan prasida adung malih.

2.      Wicara sane ketunasin olih sang Lanang, antuk cihna:

ha.

Istri paradara.

na.

Matilar tanpa sadok lintang ring 6 sasih.

ca.

Cedangga mawasana ten presida nyenggamen.

3.      Wicara sane ketunasin olih sang wadon, antuk cihna:

ha.

Sang lanang dratikrama utawi memitra.

na.

Nenten nguwehin pangupajiwa lintang ring 6 sasih.

ca.

Cedangga mawasana wandu.

4.      Ritatkala mawicara melarapan antuk tri premana  cihna wicara ring pawilangan 2, 3 ring ajeng sampun manut,  sampun patut ketepasin:

ha.

Perabiane kangkat kepalasin.

na.

Katiwakin pamidanda manut perarem.

5.      Prade palas merabian sangkaning sareng kalih ngulati mangda nyapihan,melarapan sareng kalih nenten cumpu adung malih,tur pada –pada lila pacang palas merabian patut:

ha.

Naur pamidanda manut perarem, katuku pada atenga.

na.

Pagunakayan kepah kalih.

ca.

Pebekel utawi tatadan kekuasayang niri-niri, kewala warisan kekuasayang olih sang purusa.

ra.

Sareng kalih wenang ngupapira oka jaba jero, lan ngicening pangeweruh, yadiastun oka patut jenek ring sang purusa.

6.      Pamidanda nyapihan inucap ring ajeng, kemargiang risampun katiwakin pemutus antuk sang rumawos minekadi Guru wisesa utawi  Prajuru Desa Adat tur sampun kedamyakang ring paruman.

7.      Sehananing krama sane sampun alakirabi,  prade wenten biota / riyeg ring perabianyane,  sang istri raris ngambul ke pecak umahnyane utawi umah anak siosan ngantos 6 sasih suwenyane  tur sang istri mapikayun pacang nganten malih pemargine kadi ring sor:

ha.

Patut pemargi nyapihan kapuputan dumun.

na.

Pemargi nganten/merabian mewali, nganutin pawos 74 nganinin indik pawiwahan.

8.      Krama sane nyapihan kapidabdabin sakadi ring sor:

ha.

Naur prabeya ring paruman, akehnia manut pararem.

na.

Polih pah-pahan pagunakayan.

ca.

Pabekelan mawali ndiri-ndiri.

ra.

Warisan kakuasayang olih sang purusa.

ka.

Patut maweh pangupa jiwa pangeweruhan ring sentanania sane wetu saking parabiannia.

9.      Prade riwekas sang palas kecihnayang adung malih, patut ngelaksanayang pewiwahan kadi patut manut pawos 74 lan keni pamidanda nikel saking pamidanda nyapihan,yadiastun wiwilan nyapihane sangkaning pada-pada lila

 

 

Pawos 79

1.         Sane ngawiwenang Niwakin pamutus palas merabian, majeng ring sang alaki rabi sane muatang pacang palas merabian utawi nyapihan:

ha.

Pawiwahan sane sampun medue ilikita saking guru wisesa merupa akta perkawinan  patut kasukserah ring Guru Wisesa.

na.

melarapan ilikita pemutus saking guru wisesa,  prajuru desa Adat wenang namyakang ring sajeroning paruman.

ca.

Pawiwahan sane durung ke ilikitayang olih guru wisesa utawi dereng nerbenin akta perkawinan, pemutus palas merabian kemedalin antuk Prajuru Desa Adat  sane kedasarin antuk perarem pemutus wicara olih kerta desa.

 

 

Indik 3

Sentana

 

Pawos 80

 

1.         Sentana inggih punika sang panglantur swadarma lan  swadikara.

2.         Sentana kepah manados:

ha.

Preti sentana/sentana rajeg: sentana sane metu saking pawiwahan sane sah lan patut manut desa Adat.

na.

Sentana peperasan: sentana sane kapikolihang melarapan antuk ngidih utawi meras kadulurin antuk upasaksi sekala niskala riantukan sang alakirabi tan presida ngawetuang preti sentana.

ca.

Prade pawiwahan tan sah utawi tan kapatutang olih desa Adat, ngawetuang raris sentana, mangda tan kantun kewastaning babinjat, Astra lan kabowos leteh,  patut kaupakara manut sastra agama

ra.

Sentana Rajeg inggih punika, pretisentana wadon  sane kemanggehan purusa risesampune ngelaksanayang pawiwahan nyeburin utawi nyentanain.

ka.

Sang sane kearsayang sentana rajeg manut ring aksara ra inggih punika: Pretisentana tunggal utawi silih sinunggil pretisentana wadon saking makasami oka wadon sane wenten.

da.

Sang sane ngemanggehang sentana rajeg patut mepesadok ring prajuru desa Adat, lan kedamyakan ring paruman.

ta.

Prade wenten krama Desa madrebe oka lanang adiri  tan dados pakidih.

sa.

Ngidih sentana manut kasujatian kahyun sang makarsa majalaran kayun lulut asih, adung gilik-saguluk, kapungkur ipun jagi natak panes tis ritatkala sampun yusa werda

 

Pawos 81

 

Paridabdab ngidih sentana:

1.      Sang pacang ngadegang sentana masadok ring prajuru asasih sedurungne, tur patut ngawentenang pasadu arep  ring kulawarga warisnia.

2.      Bendesa Adat patut digelis ndamyakang  ring krama sajeroning pasangkepan indik pakinkin sang pacang meras sentana.

3.      Prade wenten krama rumasa kaberatan mangda digelis nyadokang ring Bendesa masengker tigang Wuku  sedurung pamerasan kamargiang.

4.      Bendesa Adat patut digelis mawosin saha ngicen panuntun utawi panepas manut Catur dresta lan awig-awig desa Adat.

5.      Prade pidabdab pacang meras  tan kapialanng, upacara pamerasan prasida  kalaksanayang.

6.      Prade wenten mialangin manut sulur kecaping ajeng, prajuru wenang ngandeg sang pacang meras sentana.  saha nguwehin panuntun mangnda kebawosan mewali pamekas majeng ring sang mialangin.

7.      Ngadegang sentana  patut mecihna antuk upakara  paperasan saha ka upasaksi olih prajuru, warga lan waris tur kemanggehang ring ilikita  olih Prajuru.

8.      Paperasan sane kepatutan ring desa Adat risampun macihna :

ha.

Widi widana pemerasan.

na.

Pemargin peperasan kesaksinin olih prajuru desa adat lan desa dinas.

ca.

Wenten ilikita lan tata sulur pemargin peperasan inucap.

ra.

Kedamyakan ri sajeroning paruman desa adat.

9.      Sane patut kaperas anggen sentana, kadi ring sor:

ha.

Sang keperas meagama Hindu.

na.

Pretisentana saking kulawarga purusa, yan ten wenten kangkat saking wadon,taler nenten wenten kangkat saking kayun utawi sekama-kama.

ca.

Utamayang mawiwit saking keluarga tunggal sanggah utawi merajan, paibon, lan dadia.

ra.

Sang kaperas tan langkungan saking yusa lima warsa mawiwit saking sekama-kama.

ka.

Sang keperas mawit saking keluarga purusa  yusa  sadurung mawiwaha.

da.

Kangkat ngangkat sentana peperasan langkungan ring adiri, lanang wiadin wadon utawi lanang wadon.

10.       Paperasan sinanggeh puput, macihna:

ha.

Sampun ngamargiang pawidhi-widhanaan paperasan kapuput antuk Mangku Desa utawi Ida Sang Sulinggih.

na.

Kaupasaksi manggala adat lan dinas, saha kadamyakan ring paruman.

ca.

Maduwe ilikita.

11.       Sapasira ugi pacang ngerobang jatma saking kulawargania, patut mesadok rihin ring Bendesa.

12.       Krama sane ngajak utawi ngerobang  jatma saking kulawargania, patut negenang separilampah sang sane karobang  arepe ring kasukertan desa Adat.

13.       Prajuru patut ngunggahang pesadok inucap ring ilikita,  saha ndamyakang ring sajeroning Pesangkepan Krama Desa Adat.

 

 

Pawos 82

1.      Yan wenten warga desa Adat nyuh kukuh medue oka  tan melarapan pawiwahan sane manut, riantukan nenten wenten sane ngangkening,  Oka inucap wenang keinangaskara pinaka perti sentana olih kulawarga sang wadon,  lan kulawarga wenang ngemanggehang  sang wadon pinaka sentana rajeg.

 

Indik 4

Pewarisan

 

Pawos 83

 

1.      Warisan inggih punika tetamian arta brana, saha ayah-ayahan ngupadi sukerta sekala niskala saking kaluhurannya, marep ring turunannya.

2.      Sane kaucap warisan luwire:

ha.

Duwe tengah turun temurun saking kaluhurania, karang paumahan, sanggah pemerajan, Arta brana, Pusaka lan sepanunggilania.

na.

Pagunakayan, tatadan jiwadana.

ca.

Utang piutang.

3.      Wawu kengin kebawos warisan prade wenten, inggih punika:

ha.

Sang ngewarisang.

na.

Katurunan sane pinaka Ahli Waris.

ca.

Arta brana miwah tetegenan utawi ayah-ayahan kebawos warisan.

 

 

Pawos 84

 

1.      Pewaris inggih punika sang rumaga guru rupaka sane  nguasayang warisan saking kaluhurania Nguni, madue arta brana mawiwit saking tatadan jiwa dana , pegunakaya,  taler utang piutang lan ayah-ayahan.

2.      Swadarmaning Ahli Waris sane pacang nerima  warisan saking kaluhurania Nguni kadi ring Sor:

ha.

Ngemargiang sehananing ayah-ayahan pewaris.

na.

Ngutsahayang arta brana warisan.

ca.

Ngepon Kahyangan,  Merajan lan pura sane katinggal olih Pewaris saha ngelaksanayang upakarania.

ra.

Ngelaksanayang sehanan pritra yadnya leluhurnyane.

ka.

Ngankening lan muputang utang piutang pewaris.

 

Pawos 85

1.         Desa Adat ngemanggehang rupa-rupa warisan minekadi:

ha.

Due tengah sane mawit saking warisan leluhur duking Nguni minekadi: Tegalan, Pekarangan umah lan kemulan, Merajan, Pusaka lan sane siosan.

na.

Pegunakayan,tadtadan utawi jiwa dana,  hutang piutang lan tetegenan ring desa Adat.

 

 

Pawos 86

1.      Ahli Waris Luwire:

ha.

Preti sentana purusa.

na.

Preti sentana wadon sane kemanggehang sentana rajeg sane sampun mawiwahan nyentanain.

ca.

Sentana Paperasan, lanang utawi wadon.

ra.

Wenten Sentana Purusa pinaka Oka Tiri (Yayah rna Siki, Ibu Rna lintangin ring asiki).

ka.

Wenten Sentana Purusa pinaka Oka Cambra (Ibu Rna siki, yayah rnasaking tiosan), indike puniki,  mangda oka inucap patut kemargiang peperasan ngangkat sentana

2.      Prade tan wenten sekadi ring ajeng,kang sinanggeh ahli waris:

ha.

Turunan purusa pernah ngunggahang mekadi rerama lanang, pekak selanturnya, rerama dimisan, rerame dimindon.

na.

Turunan purusa pernah kesamping, mekadi keponakan dimisan, keponakan dimindon.

3.         Pewaris duk kantun maurip, kangkat mapewehweh arep ring okania istri sane pacang kesah mewiwaha merupa:

ha.

Tetatadan utawi Jiwa Dana pabekel kauripan.

na.

Paweweh padgatakala.

ca.

Paweweh warisan siaosan yan sampun wenten manah adung ring ahli waris sane wenten.

4.      Pengepahan warisan kangkat kemargiang sekadi sor:

ha.

Risampun ngelaksanayang pitra yadnya.

na.

Utang piutang sang ngewarisang sampun buntas ketawur.

ca.

Nyeledihi sehananing ayah-ayahan pewaris.

5.      Prade sajeroning  pakulawargan wenten paigum ngedum/ngepah waris patut:

ha.

Kawentenan paigum indik ngedum waris inucap.

na.

Yan tan prasida igum,  patut katunasang tetimbang ring prajuru desa Adat.

ca.

Prade taler ten cumpu ring tatimbang prajuru desa,  patut ketunasin ring guru wisesa.

6.      Sane tan patut polih pah – pahan warisan luire :

ha.

Sentana sane alpaka guru.

na.

Sentana sane sampun nilar agama Hindu.

ca.

Sentana lanang, sane mewiwaha nyeburin utawi nyentana.

7.      Sane patut polih pah-pahan warisan pamupon  luire :

ha.

Balu luh sane kantun ngemanggehang swadarmaning Balu.

na.

Sang mulih Deha,mulih teruna riantukan duk pawiwahania kaucap ninggal kedaton, Deha tua lan teruna tua.

8.      Sentana ahli waris sane nilar Agama Hindu, kangkat polih pahpahan waris pagunakaya kemaon, ten pisan kangkat molihang Due tengah sane mawit saking warisan leluhur duking Nguni lan karang padruen desa sane kawigunayang.

9.         Swadarmaning ahli waris inggih punika:

ha.

Nerima saha  nguwasayang tetamian pahan keluhuranyane, minekadi ngempon sanggah,merajan, pura saha pengupakaranyane miwah ayah-ayahan sang pewaris.

na.

Ngabenang pewaris saha ngelanturang upakara pitra yadnya manut sastra agama.

ca.

Naur sehananing utang lan nerima sehananing piutang pewaris manut bukti ilikita lan pangelokika.

 

SARGAH VI

SUKRETA TATA PALEMAHAN DESA ADAT

 

 

Palet 1

Tanah miwah Lingkungan Alam Desa Adat (32)

 

 

Indik 1

Tanah Adat Desa Adat

 

Pawos 87

 

1.       Wilangan tegal ring wewidangan Desa Adat Nyuh Kukuh kepah dados petang palih manut kadi ring sor:

ha.

Tegal druwn jagat luire Kabupaten, Propinsi lan Tanah Negara.

na.

Tegal druen Desa Adat.

ca.

Tegal druen warga Desa Adat.

ra.

Tegal druen warga Tiyosan desa Adat.

2.      Sahananing tegal sane wenten ring wawidangan Desa Adat kautsahayang: mangda wenten watesnia sane pastika,  bilih-bilih kajangkepan antuk illkita saking Guru Wisesa marupa setifikat.

3.       Tegal druen Jagat,  tan wenang kaadol kadadosan druen pedidi utawi kapuponin olih sinalih tunggil   prajuru utawi krama yan tan polih pamutus saking sane ngawiwenang.

4.       Tegal druen Desa Adat tan wenang kaadol kadadosan druen pedidi utawi kapuponin olih sinalih tunggil   prajuru utawi krama yan tan polih pamutus saking Paruman Desa Adat.

5.       Sapasira ugi tan kapatutang ngalahlahin wates tanah karang łan tegal druwen krama tiosan, tanah druwen Desa Adat łan druen jagat.

6.       Sapasira ugi sane pacang ngawigunayang tanah padruen jagat sane wenten ring wewidangan Desa Adat Nyuh Kukuh patut kapidabdabin olih praiuru manut tatiwak Guru Wisesa

7.       Sang sane mamurug ring daging  pawilangan 3,4,5,6 ring ajeng wenang keni pamidanda  manut perarem,  bilih bilih keaturin majeng guru wisesa.

Pawos 88

 

Desa Adat Nyuh Kukuh ngemanggehang tanah pinake padruen desa adat kadi ring sor:

1.      Tanah pinaka laba pura sane kaempon olih desa adat luire:

ha.

Tanah Laba pura Puseh ilikita  sertfikat.

na.

Tanah Laba pura Dalem Bias Muntig, ilikita sertifikat.

ca.

Tanah Laba pura Tinggar, ilikita sertifikat.

ra.

Tanah Laba Pura Dalem Prajapati/Setra. ilikita sertifikat.

ka.

Tanah Laba Pura Desa,  genah wewangunan pewaregan pura desa.

2.      Tanah pinaka Pekarangan Desa Adat luire:

ha.

Tanah Pekarangan Desa Adat  ring margi Pura Dalem, ilikita sertifikat.

na.

Tanah Pekarangan Desa Adat ring Genah Wantilan Desa Adat.

ca.

Tanah Pekarangan Desa Adat ring Genah Rompok Ngaben.

ra.

Tanah Pekarangan Desa Adat ring margi nyujur Wantilan Desa Adat.

 

 

 

 

 

 

 

 

Indik 2

 

Lingkungan Alam Desa Adat.

 

Pawos 89

 

1.      Sahanan warga Desa Adat Nyuh Kukuh patut sayaga miara keresikan pakarangan muang telajakannia, rauh ring margi utawi rurung  manut tatiwak saking prajuru.

2.       Sajeroning utsaha ngrajegang karesikan wewengkon Desa Adat Nyuh Kukuh,  soang-soang pakarangan kaaptiang mangda:

ha.

Wenten serana  genah mis utawi luu sane nyihnayang  seyaga pacang ke bakta ring TPS.

na.

Maduwe WC utawi kakus.

ca.

Prade makarya kandang bawi sajeroning pakarangan mangda kejangkepin antuk waduk utawi blumbang genah kotorannyane.

ra.

Tan kangkat  makarya genah ngutang kotoran ring tepining margi utawi rurung.

ka.

Sang mamurug kecap ring ajeng, patut katiwakin pamidanda manut pamutus pesangkepan.

 

Pawos 90

 

Desa Adat Nyuh Kukuh ritatkala miara kelestarian lan karesikan palemahania nabdabin wawengkon wawidangan kadi ring sor:

1.      Kapungkur ngutsahayang genah  nabdabin mis utawi luu sane kawetuang saking pakuwuban kulawarga krama Desa Adat lan Krama Tamiu sane wenten ring desa Adat Nyuh Kukuh.

2.      Usaha –usaha  sane wenten ring wewidangan desa Adat nyuh kukuh mangda pastika pidabdabnyane risajeroning ngelola mis utawi luu sane metu saking usaha sane kemargiang.

3.      Warga Desa Adat Nyuh  Kukuh mangda tegteg miara kabersihan, kaasrian wawidangan parahyangan lan palemahan,wenten tan wenten titah sakeng bandesa utawi prajuru.

4.      Krama,warga, lan tamiu sane wenten ring wawidangan Desa Adat Nyuh  Kukuh patut stata nyanggra kabersihan wawidangan.

5.      Sahananin mis sane metu sakeng  Paumahan, wawidangan ngraga patut kadabdabin sabecik-becikne utawi kagenahan ring wadah mis sane sampun kasiagayang.

6.      Sahananin mis /luwu inucap patut kapilah tur kawadah. mis plastik mapupul mis plastik, mis don-donan mapupul mis don-donan, blah-blahan mapupul blah-blahan.

7.      Warga Desa Adat Nyuh  Kukuh mangda matitetin ngangge plastik ring parikrama pakuwuban keluarga lan parikrama adat tiyosan.

8.      Soang-soang warung, utawi genah mautsaha tiyosan patut nyiagaang genah mis manut papilahan nyane.

9.      Sahananin mis tan kapatutang ke kutang  ka dura karang utawi tanah duwe Desa Adat,  telajakan  lan tegal siosan,  sajaba sampun maduwe genah mis sane sampun kasiyagayang  oleh desa adat.

10.  Banyu, pamasuhan, yeh umbah-umbahan, yeh blengbeng utawi sakeluwir nyane tan kapatutang ngaromoning ka dura karang,  telajakan, margi, tanah duwe desa  Adat, Tegal.

11.  Sang sapa sira ja tan kapatutang mabacin ring jalinjing, tegalan,utawi pasisi segara, sejabaning ring genah sane patut inggih punika kakus utawi WC.

12.  Mis sane metu sangkaning upakara utawi upacara mangda kapuputang ring wawidangan genah ngamargiang upakara  utawi kedapdapin olih krama mangda tan ngeromonin wewidangan pura,  got lan margi.

13.  Sang sapa sira piwal utawi mamurug tan nganutin daging pawos niki ri sajeroning ngutsaha karesikan wewidangan desa adat  kakeninin danda manut pemutus Pesangkepan.

14.  Tata –titi nabdabin mis lan luu ring wewidangan  desa Adat Nyuh Kukuh sane dereng wenten ring pawos puniki pacang kedabdabin  ring  Perarem ngeninin indik Mis lan Luu.

 

 

Palet 2

Karang miwah Tegal

 

 

Pawos 91

 

Desa Adat Nyuh Kukuh midabdabin  tanah adat desa Adat makamiwah tanah-tanah utawi pekarangan  siosan kadi ring sor:

1.      Sahananing karang desa muang tanah tegak paumahan, patut mangda wenten wates ipun sane pastika sanistan ipun antuk pepagehan.

2.      Karang utawi tanah paumahan sane masanding sareng tanah peumahan  warga lianan , mungguing wates ipun kapidabdabin sekadi ring sor:

ha.

Wates Sisi kaler, Sisi kangin miwah sane nepi ring rurung utawi margi kekaryanin antuk sang ngamong karang utawi tanah peumahan inucap.

na.

Wates Sisi kelod utawi Sisi kauh sajawaning sane nepi ring rurung utawi margi kakaryanin olih sang ngenahin karang penyanding sane delodan utawi dauhan.

ca.

Prade sangkaning pada lila, kangkat kawentenan pamargi siyos kadi kecap  ring ajeng.

3.      Karang,tegal,patut sekadi ring sor:

ha.

Wenten wates.

na.

Mapemedal ka rurung utawi ka margine.

ca.

Wenang kewehin ka rurung utawi ka margine.

ra.

Maguna saha tan ngawinang keduhkitan.

4.      Tanah Pekarangan Desa Adat, Tanah Pelaba Pura Desa Adat sane kagenahang olih krama tan kangkat kapatimbalang sadurung pamutus pasangkepan.

5.      Krama Desa Adat sane sampun ngeraksa karang desa ndiri tan kapatutang malih nunas nyelang karang desa utawi  ngangkep karang desa.

6.      Sang ngenahang karang desa patut ngawigunayang karang manut cacukuh desa Adat.

7.      Tata titi  krama desa adat ngawigunayang tanah Pekarangan Desa Adat,Tanah Pelaba pura pinaka genah jenek utawi pekarangan manut Perarem.

 

 

Pawos 92

 

1.       Prade wenten karang paumahan sane kabebeng kapidabdabin sekadi ring sor:  

ha.

Yening tanah inucap marupa tanah PKD,  patut prajuru midabdabin mangda karang kebebeng inucap polih margi.

na.

Prade karang inucap marupa tanah padruen (hak milik ) prajuru patut ngutsahayang mangda karang inucap polih margi  melarapan paras-paros ring sang penyanding.

 

 

Pawos 93

 

1.       Wates karang nepi margi utawi ulu, utawi tanpa panyanding,patut kadabdabin olih sang aduwe karang, tur tan kangkat ngalahlahin.

2.       Yan mabukti ngalahlahin,patut katiwakin danda manut pararem, minakadi:

ha.

Ngewaliang tanah sane kelahlahin.

na.

Ngewehin prabiya sekadi patut.

ca.

Yan sane kalahlahin marupa genah sane kasengguh suci, krama inucap keni pamidanda pangupakara manut tatacara agama.

 

 

 

 

Palet 94

 

Wewangunan, Wewalungan   Miwah Pepayonan

 

Indik I

Wewangunan

 

 Pawos 95

 

 

Desa Adat Nyuh Kukuh Nabdabin wewangunan ring wewidangan desa adat kadi ring sor:

1.      Sapasira ugi pacang ngawit makarya wawangunan suci makadi pura ring wawidangan Desa Adat Nyuh  Kukuh, patut polih lugraha saking desa adat sane kapastikayang antuk pararem desa adat.

2.       Warga sane meagama tiyosan  ring agama hindu tan kepatutan ngewangun tempat suci ring wewidangan desa adat Nyuh Kukuh.

3.      Sapa sira ugi sane ngawigunayang palemahan padruwen negara lan palemahan padruwen desa adat sane wenten ring wawidangan Desa Adat Nyuh  Kukuh, tan kapatutan makarya wawangunan palinggih permanen.

4.      Sang sapasira sane ngawangun palinggih utawi parahyangan durung polih wak-wakan paruman patut palinggih utawi parahyangan inucap kapralina manut sastra agama olih sang sane ngawangun.

5.      Sang sane sampun ngawigunayang palemahan padruwen negara sane wenten ring wawidangan Desa Adat Nyuh  Kukuh, sadurung wenten Awig-awig puniki,  sang sane kawenang nepasin wantah guru wisesa nganutin undang-undang lan peraturan sane sampun manggeh.

6.      Sehananing ilikita sane medal saking guru wisesa indik pawilangan (5) ring ajeng, kasugkemin olih desa adat  ritatkala ngelestariang lan ngupapira palemahan desa adat.

7.      Sang sampun medrebe palinggih permanen ring palemahan druwen negara lan palemahan padruwen desa adat matilar saking genah inucap,sahananin palinggih patut kapralina manut kecap satra agama sadurung matilar saking genah punika.

8.      Tan wenang ngewentenang wewangunan, sajeroning kakuwub margi.

9.      Warga Desa Adat Nyuh  Kukuh sane pacang matimbalang tanah druen desa Adat utawi druen jagat sane pecak kawigunayang patut masadok tur pastika molihang uwak-uwakan bandesa utawi prajuru.

10.  Wawangunan sane tan nganutin tata ngawangun lan tata ngawigunaang genah,jantos nyayubin bilih-bilih tembok ring telenging wates,risampun kawara tur sampun kasadokang wenang kapidanda manut pararem.

11.  Desa Adat Nyuh Kukuh ten matutang ngwangun banjar,  tempek,  setra  utawi sepekadangania  sane anyar ring wawidangan Desa Adat Nyuh  Kukuh sane pastika tan manut ring awig-awig desa adat.

12.  Warga desa Adat lan warga dura desa sane piwal utawi mamurug manut ring pawilangan 1-11 pawos 95 awig-awig desa adat puniki patut kebawosang ring paruman lan keni pidanda manut perarem.

 

Pawos 96

 

1.      Warga dura Desa,  mapikayun pacang ngewangun paumahan, genah usaha lan sapekadangania,  niri-niri utawi klompok patut mapisadok majeng ring prajuru, utawi prajuru wenang nitening warga inucap.

2.      Warga dura Desa,  mapikayun pacang ngewangun paumahan, genah usaha lan sapekadangania mangda kejantenin dumun indik kesumanggupannyane pacang kaunggahang pinaka krama tamiu  ring desa Adat Nyuh Kukuh.

3.      Warga dura Desa  sane matimbalang tanah druen jagat sane pecak kawigunayang ring wawidangan Desa Adat Nyuh Kukuh majeng ring warga desa adat utawi warga dura desa siosan  mangda  mapisadok dumun majeng ring prajuru.

4.      Desa Adat kawenangan ngilikitaang makasami warga dura desa sane ngawigunayang tanah padruen jagat ring wewidangan desa adat nyuh kukuh turmaning kedamyakang ring pesangkepan desa adat.

5.      Warga  dura desa sane piwal utawi mamurug manut ring pawilangan 1-3 pawos 96 awig-awig desa adat puniki patut kebawosang ring paruman, lan pamutus paruman wenang katur ring warga dura desa inucap.

Indik 2

Wewalungan

Pawos 97

Desa Adat Nyuh Kukuh nabdabin  ngupaira wewalungan kadi ring sor:

1.        Warga Desa Adat Nyuh  Kukuh sane maubuh-ubuhan, ubuh-ubuhan nyane patut    kadabdabin mangda ngawinang rena lan tan ngawesanayang duhkita warga siosan.

2.        Ubuh-ubuhan sane ngawetuang baya,sengkala, usak utawi leteh, cemer, sang aduwe ubuh-ubuhan inucap patut nanggung prabea sang kabaya,kasengkalen, kausak,utawi ngawaliang kasucian sane kaletehin utawi kacemerin.

3.        Prabeya,  ngewaliang kasucian lan pamidanda manut ring pawilangan 2 ring ajeng manut perarem.

4.         Sang sapa sira ugi tan kawenang ngenahang utawi negulang ubuh-ubuhan ring:

ha.

Wawidangan parahyangan.

na.

Margi lan tegalan warga siosan sedurung polih wak wakan ring sang sane medue.

ca.

Wawidangan setra.

5.        Sang sane mamurug patut keni pamidanda manut perarem.

 

Pawos 98

1.      Sang sapa sira ja tan kapatutang maboros, mabedilan, ring wawidangan Desa Adat Nyuh  Kukuh, sajabaning sampun polih wak-wakan bandesa utawi prajuru desa, sang piwal patut kadanda manut pararem.

2.      Sang sapa sira ja tan kapatutang ngerereh ulam melarapan antuk ngeracun, nuba,  ngebom sane prasida ngerusak kelestarian terumbu karang lan pesisin segara ,  sang piwal patut kadanda manut pararem.

3.      Sehananing wewalungan sane kelestariang antuk guru wisesa manut undang-undang tan kedadosang kepiara ring paumahan soang-soang sejaba medue ilikita kawenanga olih guru wisesa, sang piwal patut kadanda manut pararem.

 

 

 

Indik 3

Pepayonan

 

Pawos 99

 

Desa Adat Nyuh Kukuh Nabdabin Pepayonan ring wewidangan desa adat kadi ring sor:

1.      Nandur tanem tuwuh mededampingan ring genah parahyangan wiadin paumahan, paembang ipun saking panyengker ka jero pinih kidik adepa agung.

2.      Kakayonan sane katarka  pacang ngerawuhang baya, kangkat katunas, nganutin  paigum pada pada lila.

3.      Prade tan sida ngembasan paigum, bandesa lan prajuru tedun ngarauhang panepas, tur panepas prajuru,  suka tan suka mangda katampenin.

4.      Taru sane ngawinan baya, sang aduwe taru patut mrabeanin sategepne.

5.      Sang piwal sakadi inucap ring ajeng angka (1) rauh ring angka (4),patut kebaosin lan keni pamidanda manut perarem.

 

 

Pawos 100

 

1.      Desa Adat patut nandur utawi ngawerdiang  tanem tuwuh sane ngawinang desane asri,tur lestari luire:

ha.

Tanem tuwuh sane katandur utawi kapiara antuk desa Adat.

na.

Tetamanan desa.

ca.

Margi utawi rurung, telajakan.

2.      Tan kapatutang nebteb utawi ngebah taru ageng wiadin sane kasinanggeh mabuat wigunannia manut tetuwek  ngawerdiang kelestarian lingkungan, sadurung polih uwak-uwakan saking prajuru desa utawi manut pamutus paiguman Krama Desa Adat.

3.      Sahananing margi sane wenten ring wawengkon Desa Adat Nyuh  Kukuh patut kepiara lan  kejaga  keasrian kekayonanyane.

4.      Sapa sira sane ngrusak tanem tuwuh ring ajeng wilangan 2, patut keni pamidanda manut pararem.

 

Palet 4

Kawasan Pedesaan Desa Adat

Indik 1

Ngelestariang Palemahan  Miwah Kawasan Perdesaan Desa Adat

 

Pawos 101

 

 

1.      Desa Adat nyuh kukuh nyungkemin wewangunan  sane matetuwek ngelestariang palemahan lan wewangunan kawasan pedesaan desa Adat olih guru wisesa.

2.      Ritatkala wenten rerincikan wewangunan saking guru wisesa ring wewidangan desa adat  sane matetujon nincapang ayah-ayahan panegara majeng ring warga desa lan desa adat,  nincapang wewangunan ring widang parahyangan,palemahan lan pawongania patut pinih rihin kasobyahang ring krama desa adat.

3.      Ritatkala rerincikan wewangunan saking guru wisesa manut pawilangan kalih ring ajeng,  ngawigunayang padruen desa  adat patut kedasarin antuk pamutus paruman krama desa adat.

4.      Wewangunan kawasan pedesaan inucap luirnia:

ha.

Ngewangun margi.

na.

Ngewangun serana nincapang ekonomi warga desa.

ca.

Ngewangun serana nincapang teknologi tepat guna.

ra.

Ngewangun serana tiyosan sane matetuwek nincapang kelestarian budaya, adat lan agama.

 

 

SARGAH VII

PADRUEN, UTSAHA, MIWAH PENGANGGARAN DESA ADAT

 

Palet 1

 

Padruwen Desa Adat

 

Pawos 102

 

Padruwen Desa Adat Nyuh  Kukuh,makadi ring sor:

1.      Wewidangan Desa Adat  sane sampun keilikitayang nganutin wates-wates palemahania.

2.      Tanah laba pura  Desa Adat luire:

ha.

Tanah setra/laba pura Prajapati.

na.

Tanah laba pura Puseh.

ca.

Tanah laba pura Tinggar.

ra.

Tanah laba pura Dalem Bias Mentig.

ka.

Tanah laba pura Desa.

da.

Tanah pekarangan Desa Adat.

3.      Tanah Pekarangan  Desa Adat luire:

ha.

Tanah Pekarangan Desa Adat ring margi pura Dalem.

na.

Tanah Pekarangan Desa Adat ring Genah Wantilan Desa Adat.

ca.

Tanah Pekarangan Desa Adat ring Genah Rompok Ngaben.

ra.

Tanah Pekarangan Desa Adat ring margi nyujur Wantilan Desa Adat.

4.      Kahyangan Tiga:

ha.

Pura Desa

na.

Pura Puseh.

ca.

Pura Dalem Mrajapati.

5.      Pura Petinggar.

6.      Pura Ratu Gede Sakti;

7.      Pura Dalem Bias Mentig;

8.      Pura Semer Tis.

9.      Piranti-piranti luire:

ha.

Gong Barungan sejangkep nia.

na.

Bale Wantilan.

ca.

Uperengga pura sami.

10.  Jinah tabungan.

11.  Kulkul.

12.  Piranti siosan sane munggah ring ilikita Desa Adat salantur nyane.

Prajuru,  manggalaning desa Adat lan Krama Desa Adat  ngawigunayang padruen desa Adat  manut tatujon lan kapidabdabin kadi ring Sor:

1.      Kedasarin antuk kawigunan lan pabuat Desa Adat.

2.      Presida nincapang  kewibuhan utawi kesejahtraan  krama Desa Adat.

3.      Tan kapatutang ngadol wiadin matiwakang druwen desa tanpa pamutus paruman utawi pasangkepan.

4.      Sahanan druwen desa mangda mawali ring desa.

5.      Warga Desa Adat Nyuh  Kukuh patut nitenin tur mretiyaksayang druwen Desa.

6.      Sang mandung druwen desa prade mabukti keni danda manut pararem saha ngewaliang sane kepandung.

7.      Sang ngawigunaang  tanah druwen desa saking ngawit ngantos puput, patut nganutin pamutus paruman.

Palet 2

 

Indik Utsaha Desa Adat

 

Pawos 103

 

Prajuru Desa Adat Nyuh Kukuh wenang midabdabin upaya-upaya lan mautsaha nincapan olih-olihan utawi Pendapatan desa adat.

Desa Adat Nyuh Kukuh medue Utsaha Desa Adat minekadi:  Labda Pacingkreman Desa Adat / LPD lan Baga Utsaha Padruen Desa Adat / BUPDA

1.      LPD Desa adat Nyuh  Kukuh pinaka Lembaga Keuangan druen Desa Adat, kewentuk,kapidabdabin lan kemargiang manut hukum Adat sane kemanggehang olih desa Adat Nyuh Kukuh.

2.      Ngelestariang lan Nincapang utsaha LPD melarapan antuk:

ha.

Nyaga lan miara kesehatan LPD.

na.

Prajuru lan krama desa adat sane mabukti ngawedarang pisuna sane presida ngawesanayang ical kepercayaan warga ring LPD desa Adat Nyuh Kukuh patut kapidanda manut perarem.

ca.

Tata titi pemargin   LPD desa adat nyuh kukuh mangda manut ring uger-uger utawi peraturan sane kemedalang antuk guru wisesa.

3.      Tata titi utsaha lan kaprajuruan LPD.  nganutin  Perarem LPD Desa Adat Nyuh Kukuh sane pastika tan lempas ring uger-uger utawi peraturan sane kemedalang antuk guru wisesa.

Prajuru desa Adat mangda mautsaha ngawentuk lan ngawerdiang Baga Utsaha Padruen Desa Adat utawi BUPDA:

1.      Sehananing utsaha sane kepidabdabin olih desa Adat,  sane metetujon nincapan olih-olihan utawi pendapatan desa Adat patut keranjingan lan kepakilitang  ring  Baga Utsaha Padruen Desa Adat / BUPDA

2.      Tata titi utsaha lan kaprajuruan BUPDA.  nganutin  Perarem  BUPDA Desa Adat Nyuh Kukuh.

3.      Prajuru patut ngenterang pamupon laba pura lan druwen desa Adat.

4.      Pikolih lan pamupon laba pura ngaranjing ring kas desa Adat.

 

 

Palet 3

 

 Indik Penganggaran Desa Adat

 

Pawos 104

 

1.      Olih-olihan  utawi  Sumber Pendapatan Desa Adat Nyuh Kukuh  luire:

ha.

Pah-pahan ngawigunayang padruwen desa adat.

na.

Urunan krama.

ca.

Dedosan.

ra.

Dana punia.

ka.

Sesarin canang.

da.

Cacukuh pah-pahan laba LPD.

ta.

Hasil utsaha BUPDA.

sa.

Wantuan (BKK) Pemerintah Kabupaten Klungkung.

wa.

APBD Semesta Berencanan Provinsi Bali.

la.

Olih-olihan tiosan desa adat sane manut ring uger-uger.

2.      Anggaran Pendapatan dan Belanja Desa Adat Nyuh kukuh  utawi APBDA  kekaryanin nyabran warsa.

3.      Tata titi ngardinin Rancangan Anggran Pendapatan dan Belanja Desa Adat Nyuh kukuh  utawi RAPBDA olih prajuru mangda nganutin petunjuk teknis saking guru wisesa.

 

 

 

SARGAH VIII

 

PAKLILITAN SARENG

DESA ADAT SIOSAN MIWAH MAJELIS DESA ADAT

 

Palet 1

Pakilitan Sareng  Desa Adat Siosan

 

 

Pawos 105

 

1.      Prajuru desa adat kangkat ngewangun  pakilitan sareng desa adat tiyosan ritatkala nincapang wewangunan tata sukerta parahyangan, pawongan lan pelemahania.

2.      Rerincikan bantang pakilitan inucap mangda  kebligbagang ring paruman  krama desa Adat.

 

 

 

Palet 2

Majelis Desa Adat

 

Pawos 106

 

1.      Desa Adat Nyuh Kukuh ngemanggehang Majelis Desa Adat / MDA pinaka Pasikian  Desa Adat ring sajebag jagad Bali lan  pinaka kriya mitra sareng Guru Wisesa manut undagan ring widang Adat, Tradisi, Budaya, Sosial Relegius,  kearifan local lan Ekonomi Adat.

2.      Undagan Majelis Desa Adat luire:

ha.

MDA Tingkat Kecamatan.

na.

MDA Tingkat Kabupaten.

ca.

MDA Tingkat Provinsi.

3.      Pinaka Angga Pasikian  Majelis Desa Adat / MDA Desa Adat Nyuh Kukuh satinut ring  Anggaran Rumah Tangga Majelis Desa Adat manut undagania, tur seyaga ngemargiang asing asing pituduh saking MDA bilih-bilih pituduh punika pinaka pamutus paruman Majelis Desa Adat.

4.      Sehananing pemutus saking Majelis Desa Adat,  manut undagania ri sajeroning wicara adat patut kapucukang olih prajuru lan krama desa Adat.

5.      Prajuru Desa Adat wenang  nunas darma tetimbang majeng ring Prajuru Majelis Desa Adat manut undagania majeng ring pidabdab ring sor:

ha.

Nepasang wicara adat  majeng ring warga, sekaha  lan desa adat tiyosan.

na.

Nepasang wicara adat majeng ring krama adat, lan wicara krama adat.

ca.

Tatkala ngardinin Awig-Awig Desa Adat,  Perarem lan Pemutus-pemutus prajuru desa Adat sane lianan.

ra.

Sehananing pidabdab desa adat ritatkala ngulati kasukertan Perahyangan, Pawongan lan Palemahania.

 

 

SARGAH IX

BAYA, KULKUL, WICARA MIWAH DANDA

 

Palet 1

Indik Baya

 

Pawos 107

 

 

1.      Sakancan pabuat tan rahayu utawi sakancan sane ngawinang pikobet,duhkita, duskreta ring raga utawi jadma tiosan kasinanggeh bhaya.

2.      Bacakan sane kabawos bhaya, luire:

ha.

Jiwa bhaya luire:  kaamuk, kabaak,lan kaparikosa.

na.

Artha bhaya luire:kamalingan,kabegalan.

ca.

Geni bhaya luire: katunuan utawi puun.

ra.

Toya bhaya luire:anyud ketiben arus.

ka.

Bhayu bhaya luire: katiben linus.

da.

Duracara agama bhaya luire: bhaya agama non dresta.

ta.

Gumi bhaya luire: bhaya sangkanin tanah embid, tanah longsor.

4.      Warga desa sane katiben bhaya, mangda digelis atur supeksa majeng prajuru utawi sang sane wenang ngemaosin.

5.      Warga Desa sane uning ring wit baya,patut digelis atur supeksa majeng prajuru utawi Guru Wisesa.

6.      Warga sane ketiban baya ageng, sang katiban baya utawi sang amangguh, wenang digelis nepak kulkul cihna baya, tur atur supeksa majeng prajuru utawi sagelisne nunas pitulung.

7.      Warga sane nyingak utawi mireng kulkul cihna baya patut sayaga mapitulung ngeromba saha makta gegawan, manut kewentenan baya punika, tur patut ngeromba sang keni baya sane manut ring  kaduhkitannyane.

8.      Margi maseserep utawi ngeledahin, ritatkala wenten kemalingan, patut nunas geguat dumun majeng Prajuru utawi Bendesa

9.      Pamargi maseserep ring dura desa, patut polih panguak sakeng Prajuru utawi Klian Banjar wiyadin Klian Desa inucap sane pastika kerampih antuk prajuru desa adat.

10.  Prajuru patut nuntun pamargin tingkah maseserep mangda nenten ngawetuang pikobet.

11.   Sang melaksana dusta, sang ngawinang baya sane sampun mabukti patut kadanda,tur ngalantur ngamargiang pamutus karma wasana (akibat perbuatan).

12.  Prade mayanin ngrusak utawi ngemaling druwe sane kesinanggeh suci, pamidanda punika patut maweweh penyanggaskara caru  lan prayascita manut sastra agama.

13.  Warga Desa Adat Nyuh  Kukuh mangda sumeken ngamargiang tata-titi pamargin agama manut catur dresta, prade piwal patut kabawosin.

14.  Dusta saking dura Desa Adat Nyuh  Kukuh,prade sida katangehan patut kasadokan majeng sang wenang tur mangda naur panuku manut pamutus paruman.

15.  Warga utawi tamiu sane ngumam-ngumam ring wawidangan Desa Adat Nyuh  Kukuh patut kadanda manut pararem.

 

Nambakin Pangelimbak lan Penyalahgunaan Narkoba

1.      Krama Desa Adat patut nyokong tur nyarengin utsaha Guru Wisesa nambakin Pangelimbak lan Penyalahgunaan Narkoba;

2.      Krama Desa Adat mangda pastika uning ring Narkoba, kawigunan tur baya nyane;

3.      Krama Desa Adat mangda yatna-yatna majeng jana sane nawahang Narkoba;

4.      Krama Desa Adat mangda sareng-sareng nyelehin, nureksa tataneman utawi barang sane kacenidra Narkoba;

5.      Krama Desa Adat mangda nyadokang jana sane kacenidra utawi sane sampun macihna maduwe, miara, nawahang, ngangge, ngadol, nyimpen, nyiagayang Narkoba majeng bendesa,  prajuru desa utawi guru wisesa;

6.      Krama Desa Adat utawi jana sane sampun macihna maduwe, miara, nawahang,ngangge, ngadol, nyimpen, nyiagayang Narkoba patut kapidanda manut perarem;

7.      Krama Desa Adat utawi jana sane sampun macihna maduwe,miara, nawahang, ngangge, ngadol, nyimpen, nyiagayang Narkoba patut nampenin danda manut hukum positif saking guru wisesa tur kawewehin pidanda manut pararem;

8.      Krama Desa Adat sane sampun macihna maduwe, miara, nawahang, ngangge,ngadol,nyimpen,nyiagayang Narkoba kadanda antuk:

ha.

Ngangkenin pabuat maduwe, miara, nawahang, ngangge, ngadol, nyimpen, nyiagayang Narkoba ring jeroning paruman desa sane kasaksinin oleh Guru Wisesa.

na.

Nunas ampura majeng Krama lan guru wisesa ring jeroning Paruman Desa Adat.

ca.

Pamidanda merupa pekaryan  mereresik ring pura kahyangan tiga nyabran purnama tilem, mewaneng kalih warsa,  tan kangkat kagentosin olih keluarga lan krama tiosan.

9.      Jana pinaka tamiu tatkala jenek ring wewidangan Desa Adat Nyuh kukuh macihna maduwe, miara, nawahang, ngangge,ngadol,nyimpen,nyiagayang Narkoba ring wewidangan desa Adat Nyuh Kukuh kadanda antuk:

ha.

Ngangkenin pabuat maduwe, miara, nawahang, ngangge, ngadol, nyimpen, nyiagayang Narkoba ring jeroning Paruman desa Adat sane kesaksiang oleh Guru Wisesa.

na.

Nunas ampura majeng Krama lan guru wisesa ring jeroning Paruman Desa Adat.

ca.

Naur danda marupa beras 5 kg saakeh krama sane munggah ring bacakan krama.

10.  Jana Dura  Desa Adat  sane sampun macihna maduwe, miara, nawahang,ngangge, ngadol, nyimpen, nyiagayang Narkoba patut kapidanda.

Indik Nglanjar

1.      Sahananing parikrama adat, agama, lan budaya sane kamargiang olih  Desa Adat Nyuh  Kukuh lan warga desa adat tan kapatutang wenten panyanggra lanjaran.

2.      Sang sapasira ugi tan kawenang melanjaran ring:

ha.

Pesangkepan/paruman.

na.

Ring Madya lan Utamaning mandala pura.

3.      Sang mamurug kecap pawilangan 1 lan 2, kebaosin tur keni pamidanda manut pararem.

 

Palet 2

Indik Kulkul

 

Pawos 108

 

 

Desa Adat Nyuh Kukuh Nabdabin kawigunan suaran kul-kul kadi ring sor:  

1.      Kulkul inggih punika piranti malakar taru sane sampun kacumponin pinaka tatengeran satunggil wenten parikrama krama desa Adat.

2.      Kulkul sane wenten ring wawidangan Desa Adat Nyuh  Kukuh, minekadi:

ha.

Kulkul pura.

na.

Kulkul sekaa gong.

ca.

Kulkul desa adat.

3.      Kawigunan soang-soang kulkul:

ha.

Kulkul pura,keswarayang manut tatujon.

na.

Kulkul sekaa gong kaswarayang manut parikrama angga sekaa gong.

ca.

Kulkul desa kaswarayang rikala pacang parum, sangkep, gotong royong, ngayah, bhaya, silih sinunggil warga nganten,kelayuan sekar lan manut pabuat saking guru wisesa.

4.      Tabuh tatepakan kulkul:

ha.

Kalih tuludan:  sangkep sane mabuat.

na.

Atuludan: cihna pamargin wali utawi nyineb, patedunan krama, Sangkep sasih.

ca.

Tigang klentungan alon: cihna wenten warga mawiwaha daa truna.

ra.

Kalih Klentungan Alon: cihna wenten warga mawiwaha daa truna sareng balu.

ka.

Aklentungan: cihna wenten warga mawiwaha pada pada balu.

da.

Bulus lantang: cihna wenten bhaya.

5.      Sang sane patut Nyuarayang kul-kul:

ha.

Kulkul Desa Adat patut katepak olih Prajuru desa Adat,  Kul-kul Gong ketepak olih Kelihan Gong,  tatepakan nyane manut pabuat, sejabaning suaran kul-kul sane nyinahan katiben panca baya.

na.

Warga sane katiben baya, sagelisne nunas pitulung, sepisanan nepak kulkul utawi kawantu olih sang sane nangehang.

ca.

Sang nepak kulkul  sane kabawos tan kawenanga lan piwal ring pamargi kawigunaan nepak kulkul, sang nepak patut kadanda manut pararem

ra.

Kul kul sane kadruweang olih kulawarga dadia, Sekaa-sekaa sane wenten ring wewidangan Desa Adat Nyuh Kukuh tan kawenang nyaihang sukat lan tetanguran suaran Kul-kul Padruen Desa Adat, sane mamurug wenang kawicarayang ring pasangkepan.

 

 

Palet 3

Indik Wicara

 

Pawos 109

 

1.      Desa Adat Nyuh Kukuh nabdabin pepalihan wicara sane wenten,menados kalih, luire:  wicara Adat lan wicara Non Adat.

2.      Wicara Adat  sane patut ketepasin olih desa adat minekadi sehananing wicara sane mapaiketan ring Awig-Awig lan Perarem Desa Adat utawi sehananing wicara sane kepidabdabin olih awig-awig lan perarem kasurat makamiwah tan kesurat  sane kasungkemin olih desa Adat.

3.      Wicara Non Adat inggih punika sehananing wicara sane tan presida kepidabdabin antuk Awig-awig lan Perarem kasurat makamiwah tan kesurat sane kasungkemin olih desa Adat Nyuh Kukuh, turmaning wicara inucap patut kelanturan ring sang ngawiwenang.

4.      Sehananing wicara sane mapaiketan ring agama, adat, patut kebawosin olih Prajuru Desa Adat sane karampih olih Kertha Desa, tur sang sane kabawos iwang risajeroning wicara inucap  keni pamidanda manut pararem.

5.      Prade wenten wicara tan prasida Ngamolihang pamutus ring desa adat sang sane mawicara  kawenang   nunas pamutus ring sang rumawos utawi guru wisesa.

6.      Ritatkala wicara non Adat, sang mawicara lan sang kawicarayang kedeh mapinunas mangda  wicara inucap polih pemutus saking Bendesa, patut keutsaha antuk pemutus saking paruman kerta desa sane pastika kedasarin antuk uger-uger sastra agama,loka dresta sane wenten ring desa adat nyuh kukuh.

7.      Sehananing pemutus paruman kerta desa, patut keterima olih sang mawicara lan sang kawicarayang antuk manah lascarya.

Pawos 110

1.      Sane wenang mawosin wicara ring Desa Adat Nyuh Kukuh inggih punika  Jero Bendesa  lan Kerta Desa risajeroning Pesangkepan utawi Paruman.

2.      Sane kawenangan niwakang pamutus wicara ring Desa Adat inggih punika Jero Bendesa, sane kedasarin antuk kaputusan parum Angga  kerta desa.

 

Pawos 111

Desa Adat Nyuh Kukuh midabdabin penepas wicara kadi ring sor:

1.      Desa Adat Nyuh Kukuh ngemanggehang genah sane pastika pinaka genah matemuang sang mawicara, miwah rikalaning nepasin lan mutusang wicara rauhing niwakin pamidanda inggih punika ring Wantilan Desa Adat Nyuh Kukuh.

2.      Yan tan kemargiang ring genah kadi kecap ring ajeng, panepas utawi pamutus sane keambil  kebawos nyasar genah wastu tan patut kasungkemin.

3.      Ritatkala wenten kapiambeng ring genah Wantilan desa Adat,  wastu ngambil genah tiosan, sadurung wicara kagelar mangda kaingkupan antuk  sang mawicara utawi antuk krama desa.

4.      Rikalaning ngamargiang bebawosan utawi nemuang sang mawicara  wenang kawentenan / kacumawisan minekadi:

ha.

Canang lan segehan matetabuh metatakan dulang.

na.

buku Awig-Awig, buku Perarem paneges Awig-awig, buku Perarem Pangele, Peraturan saking Guru Wisesa sane mapaiketan lan cakepan Tata titining nepasin wicara.

5.      Sang sane kawenanga  nyarengin mawosin nepasin wicara sane kagelar, minekadinia :  Jero Bendesa,  Prajuru Desa Adat,  Kerta Desa Adat, Kelihan Tempek soang-soang tempek, Pecalang desa Adat  kalih diri, Sang kesadokang lan sang sane nyadokang akehnyane manut pasadok.

6.      Sang sane kawenanga mawosin wicara Inggih punika Jero Bendesa lan Kerta esa Adat.

3.      Sane kawenangan niwakang pamutus wicara ring Desa Adat inggih punika Jero Bendesa, sane kedasarin antuk kaputusan parum Angga  kerta desa.

7.      Gaguat parum nepasin wicara sane kasujatiane tan wenang katonton olih warga desa Adat  utawi dados katonton saking sakirang-kirangania Tigang (3) depa agung saking genah wicara kagelar minekadi:

ha.

Indik biota.

na.

Indik warisan lan pewaris.

ca.

Indik wewalungan.

ra.

Indik kahyangan lan sane tiosan.

8.      Gaguat parum Nepasin wicara sane pastika tan wenang katonton olih warga desa Adat  minekadi:

ha.

Indik dratikrama.

na.

Corah.

ca.

Ujar ala.

ra.

Para dara.

9.      Warga desa sane mamurug manut pawilangan 8,9 wenang katiwakan pamidanda manut Perarem.

10.  Pamutus pamuceh wicara mangda nganutin daging awig-awig, petitis lan pamikukuh Desa Adat Nyuh  Kukuh, lan ilikita guru wisesa sane mapaiketan.

11.  Prade wenten wicara sane katepasin tan sida ngamolihang pamutus, utawi pamutus inucap tan prasida ketampenin olih sang mawicara, wenang wicara inucap kelanturang utawi katur ring sang ngawiwenang utawi Guru Wisesa.

12.  Sinalih tunggil sane tan nampenin pamutus inucap wenang katiwakin pamidanda manut perarem.

13.  Prade wenten wicara sane katepasin tan sida ngamolihang pamutus, utawi pamutus inucap tan prasida ketampenin olih sang mawicara melarapan antuk  pamutus inucap ketarka lempas saking awig-awig lan perarem desa adat olih silih sinunggil sang mawicara,  wenang wicara inucap kelanturang utawi katur ring Majelis desa Adat manut undagan.

14.  Sehananing pamutus  Majejelis desa Adat patut kasungkemin olih sang mawicara utawi Desa Adat.

15.  Gaguat wicara mawit saking Laksana corah minekadi:

ha.

Sahananing wicara sane mawiwit saking laksana corah sane kasinanggeh nungkas ring awig-awig utawi pararem, patut digelis keparitatasin lan kabawosin olih prajuru tanpa nyantos pasadok.

na.

Prajuru sane tan tangeh ring wicara  manut pawilangan 1, krama desa wenang mapakeling utawi matur pawungu majeng ring prajuru sane ngawiwenang nepasin wicara inucap.

ca.

Sajawaning wicara kecaping ajeng, prajuru wenang maosin risampune wenten pasedok saking sang nunas pematut.

ra.

Panepas, pamutus sehananing wicara sane kebawosin patut pastika nyantenan utawi maritatasin iwang patut wicara inucap melarapan Tri Premana minekadinia  saksi,  ilikita,  bukti,  taler tan maren nepek ring catur dresta minekadi Sastra dresta, Purwa Dresta,Loka Dresta lan Desa Dresta.

ka.

Sehananing panepas, bilih-bilih pemutus sane tan manut  kadi aksara.

da.

Sehananing panepas, bilih-bilih pemutus sane tan manut  kadi aksara ka, bilih-bilih panepas inucap tan kesungkemin olih para pemawos, tan wenang katiwakin ring sang sane kedalih iwang risajeroning wicara inucap.

 

 

Pawos 112

 

1.      Wicara Adat sane sampun polih pamutus saking Bendesa Adat, bilih bilih kejangkepin antuk ilikita pemutus wicara saking paruman kerta desa,raris sang sane kasengguh piwal ring daging awig-awig utawi perarem nenten nerima pamutus inucap, kawenanga nunas tetimbang ring MDA mewaneng asasih ,  tur ring pewanengan inucap mangda sang sane nunas tetimbang ke MDA mesadok ring Bendesa.

2.      Pesadok inucap ngalintangin ring asasih, olih Desa Adat kasengguh pemutus wicara sane sampun wenten sampun katerima olih sang mawicara lan sang sane kawicarayang, tur patut kemargiang   daging pamutus lan pamidandanyane.

 

 

Pawos 113

 

1.      Wicara Adat sane sampun polih Pemutus Bendesa sane kedasarin antuk pemutus paruman kerta desa patut kedamyakang  ring pesangkepan desa Adat sane pacang rauh.

2.      Risesampune kedamyakang sang sane kasengguh piwal ring daging awig-awig lan perarem patut ngemargiang sehananing daging pamutus wicara rauhing ring pamidandanyane ngawit saking kedamyakang ngantos ring galah pesangkepan sasih sane pang rauh utawi  nganutin galah sane sampun keilikitayang ring ilikita pemutus wicara.

3.      Sang sane mamurug ring wates nuku pamidanda utawi ring daging pemutus wicara patut keni penikel pamidanda.

Palet 4

Indik Danda

Pawos 114

 

Desa Adat Nyuh Kukuh midabdabin pamidanda kadi ring sor:  

1.        Desa Adat Nyuh  Kukuh, wenang nibakang pamidanda majeng warga sane sampun mabukti lempas ring daging awig-awig.

2.        Pamidana katiwakang oleh Bandesa utawi prajuru ring jeroning sangkepan utawi paruman. Indik petetiwak pamidanda patut kelaksanayang olih Prajuru Desa Adat Nyuh  Kukuh.

3.        Desa Adat Nyuh Kukuh ngamanggehang Pamidanda sane patut katiwakan ring sang sane kemanggeh iwang ring sajeroning wicara  merupa kadi ring sor:

ha.

Ayah-ayahan penukun kasisipang.

na.

Denda arta brana.

ca.

Pangupakara lan pengaskara.

ra.

Rerampagan (kelelang).

ka.

Ngewaliang tanah karang desa.

da.

Kasepekang.

ta.

Kanorayang.

4.        Sor singgih danda arta berana,  danda pangupakara,  wewanengan  danda ayah-ayahan panukun kasisipan  sane kemargiang olih sang sane kebawos iwang,  nganutin perarem  utawi  pamutus pesangkepan  ritatkala durung kasurat ring daging perarem.

5.        Rupa Pamidanda kadi pawilangan  (3) ring ajeng pangunadikania kadi ring sor:

ha.

Ayah-ayahan penukun kasisipang;  Sang sane keni pamidanda puniki ngemarginin ayah ayahan mareresik ring perahyangan mewaneng manut daging perarem.

na.

Danda arta brana;  Sang sane keni pamidanda puniki naur antuk jinah akeh lan pewanengan ngelunasin manut perarem. Tatkala sengker wewanengan tan kalunasing wilangan danda arta sane katuku patut katikelin nyabran 6 sasih

ca.

Pangupakara lan pengaskara; Sang sane keni pamidanda puniki ngemargiang upakara prayasita ring pura desa, sor singgih upakara prayasitta ring kahyangan nganutin perarem.

ra.

Rerampagan (kelelang); Sang sane keni pamidanda puniki, pastika merupa arta brana sane merupa tanah, tanah lan umah, mobil,sepeda motor sane sampun kailikitaang pinaka agunan. Tata titi pemargin rerampagan majeng ring krama sane keni pamidanda manut ring perarem.

ka.

Ngewaliang tanah karang desa; Danda puniki wantah katuju ring karma sane nyelang tanah padruen desa Adat  sane piwal lan mamurug ring daging awig-awig lan perarem.

da.

Kasepekang; Sang sane keni pamidanda puniki matetuwek kerarian sementara pinaka warga desa Adat  sane kedasarin antuk pamutus paruman, sane kategesin antuk nenten polih penyanggran desa adat lan arah-arahan desa Adat ngantos sang sane kasepekang  nuku sehananing pamidanda ipun tur nunas pengampura ri sajeroning paruman antuk sehananing kaiwangan ipun. Wewanengan krame sane keni pamidanda kasepekang wantah tigang sasih, ring wewanengan inucap taler nenten ngemargiang swadarma ipun lan kadulurin pengksama danda kasepekang kangkat ketincapang dados kanorayang.

ta.

Kanorayang; Sang sane keni pamidanda puniki sampun kedaut pipilnia matetuwek kerarian permanen,  nenten kantun pinaka krama desa Adat Nyuh Kukuh. Yadiastun asapunika krama inucap dados mewali mekrama desa Adat, lan desa adat kawenangan nerima mewali melarapan pemargi utawi geguat kadi ngerajing pinaka krama desa anyar.

sa.

Tata titi pemargin niwakang pamidanda kadi pawilangan 6, 7 ring ajeng manut daging perarem.

6.        Jinah utawi Arta brana saking pamidanda manados druwen  Desa Adat Nyuh  Kukuh.

7.        Sahananing sane kausak olih wong edan, sahananing sane kausak inucap patut kategenang manut pabuat olih kadang warganyane.

8.        Krama tamiu sane marebat ring wawidangan Desa Adat Nyuh  Kukuh wenang kadanda manut pararem.

9.        Warga utawi tamiu sane ngamuk ring wawidangan Desa Adat Nyuh  Kukuh wenang kadanda manut pararem.

10.    Warga utawi tamiu sane mabukti masang pangalah dewa, mendem sahanan rerampon sarwa leteh ring pura patut keni pamidanda manut pararem saha ngwentenang panyapuhan.

Pawos 115

 

 

1.      Desa Adat Nyuh Kukuh nabdabin pewanengan nuku pamidanda kadi ring sor:

ha.

Danda marupa arta brana, patut kemargiang risapune pemutus wicara kedamyakang ngantos sengker ring 6 sasih sane jagi pang rauh.

na.

Danda marupa Ayah-ayahan penukun kasisipang, patut kemargiang risapune pemutus wicara kedamyakang ngantos sengker ring pesangkepan sasih jagi pang rauh.

ca.

Danda marupa Pangupakara lan pengaskara, patut kemargiang risapune pemutus wicara kedamyakang ngantos sengker ring solas rahina sane pacang rauh.

ra.

Danda marupa Rerampagan (kelelang), patut kemargiang risapune pemutus wicara kedamyakang ngantos sengker ring 6 sasih sane pacang rauh rerampagan sane merupa arta brana (Harta bergerak), Awarsa majeng rerampagan merupa Tanah lan Paumahan.

ka.

Danda marupa Ngewaliang tanah karang desa, patut kemargiang risapune pemutus wicara kedamyakang ngantos sengker ring Awarsa.

da.

Danda marupa Kasepekang, patut kemargiang risapune pemutus wicara kedamyakang ngantos sengker ring Tigang sasih sane pang rauh, ritatkala danda durung katuku lan daging pamutus wicara during kemargiang ring wewanengan inucap danda katincapang dados Kanorayang.

ta.

Danda marupa Kanorayang;, patut kemargiang risapune pemutus wicara kedamyakang. Yadiastun asapunika krama inucap dados mewali mekrama desa Adat, lan desa adat kawenangan nerima mewali melarapan pemargi utawi geguat kadi ngerajing pinaka krama desa anyar, kawewehin naur sehananing pamidanda sane patut katuku peak wiwilan kenorayang lan nunas pengampura ring sehananing kaiwangan ipun ring paruman.

2.      Krama Desa Adat Nyuh  Kukuh tan nawur paturunan,  utawi dedosan risampune rauh panemayannia pacang nawur, patut keni panikel manut pararem.

 

SARGAH XII

NGUWAH- NGUWUHIN  AWIG-AWIG MIWAH PERAREM

 

Pawos 116

 

Pidabdab nguwah –nguwuhin awig-awig desa adat  kadi ring sor:  

1.      Nguwah kalih nguwuhin awig-awig patut kelaksanayang antuk Paruman Krama Desa Adat Nyuh  Kukuh.

2.      Perareman inucap patut malarapang antuk gilik saguluk paruman Krama Desa Adat Nyuh  Kukuh.

3.      Sang sane kawenanga ngalingga tanganin awig-awig lan Perarem inggih Punika:

ha.

Awig-awig desa Adat Nyuh Kukuh   kalingga tanganin olih Bendesa Adat Nyuh Kukuh  kesarengin antuk Manggala lan Angga Sabha Desa Sami.

na.

Perarem Desa Adat Kalingga Tanganin Olih Bendesa Adat Nyuh Kukuh, manggala lan angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh  Sami.

ca.

Awig-Awig desa Adat Nyuh Kukuh,  kapikukuhin olih Bupati Klungkung, lan para manggala praja Dinas pinaka Saksi minekadi Perbekel desa Ped, camat Nusa Penida lan Majelis Desa Adat.

4.      Gaguat Nguwah Nguwuhin Awig-awig desa Adat Nyuh Kukuh kemanggehang manut kadi kecaping ring sor:

ha.

Awig-awig lan perarem desa Adat Nyuh Kukuh wenang kagentosin utawi kawewehin prade Awig-awig lan perarem inucap sampun tan manut ring pemargin utawi pakibeh jagad.

na.

Pikayunan Nguwah Nguwuhin Awig-awig desa Adat Nyuh Kukuh kawenanga mawit saking kayun silih sinunggil prajuru,  manggalaning desa Adat utawi krama sane kaingkupin ring sajeroning paruman desa Adat.

ca.

Pinunas,  kayun inucap patut kawedarang ring paruman utawi pesangkepan desa adat saha sang sane madue kayun lan pinunas inucap misadya ngawedarang  wiweka lan rerincikane  tur sida kacumponin olihkrama desa.

ra.

Rerincikan Awig-awig lan perarem  sane kabuatang olih krama wenang kabligbagan pinih riin olih angga panitia sane kasudi antuk krama desa Adat.

ka.

Awig-awig lan Perarem sane sampun puput karincikang tur sampun kelimbakang ring krama desa adat patut ke unggahang utawi keilikitayang ring kecap Awig-awig lan Perarem desa Adat ngelantur kamanggehang  pinaka Awig-awig lan Perarem Desa Adat Nyuh Kukuh melarapan pemutus Paruman Agung krama Desa Adat.

da.

Awig-awig lan Perarem Pangentos wenang kemargiang ngawit saking awig-awig lan perarem inucap ke ilikitayang, kalingga tanganin Olih sang kawenanga manut Awig-awig.

ta.

Awig-awig lan Perarem  kemanggehang patut saha sida kemargiang, yening sampun kasungkemin olih krama desa Adat nyuh kukuh sanistania aparo lintang saking wilangan krama desa Adat mipil.

5.      Sehananing rarincikan, pinunas,  kayun  sane matetuwek nguwah-nguwuhin awig-awig lan perarem desa adat Nyuh Kukuh,  tan kemanggehang patut tur tan wenang kemargiang prade tan manut kadi kecap gaguat nguwah nguwuhin awig-awig manut kadi pawos piniki.

 

 

 

 

SARGAH XIII

PEMUPUT

 

Pawos 117

 

Pidartaning Awig-awig

 

 

1.      Awig-awig Desa Adat Nyuh Kukuh puniki karincikang,  kasungkemin,  kemargiang, kewastanin sekadi kecap ring sor puniki:  

ha.

Awig-awig puniki karincikang olih Manggala lan Angga Sabha desa adat Nyuh Kukuh ring  warsa  Kalih tali kalih dasa kalih.

na.

Awig-Awig puniki kasungkemin olih krama desa Adat Nyuh Kukuh.

ca.

Awig-awig puniki kemargiang risampune kalingga tanganinin olih sang sane kawenanga lan kakukuhin olih Bupati klungkung.

ra.

Awig-awig puniki kewastanin “Awig-awig Desa Adat Nyuh Kukuh”.

2.      Awig-awig Desa Adat Nyuh Kukuh puniki manggeh kemargiang ring wewidangan desa ADAT Nyuh Kukuh pinaka sepat siku-siku pawongan desa adat miwah sehananing sane kakuwub ring wewidangan desa Adat nyuh kukuh,  rikalaning ngupadi  kasukertan tata perahyangan,  tata pawongan lan tata palemahan mewastu kepangguh kasukertaning jagaditha.

3.      Saluiring pamargi desa Adat  sane durung munggah ring sajeroning awig-awig puniki, manggeh kelaksananyang manut ring ilikita sastra agama, tata cara sane sampun ketah memargi, kedulurin antuk panyungkem krama desa adat.

 

 

Pawos 118

 

Ngawit Pemargin  Awig-awig miwah sang sane ngalinga tanganin

1.      Awig-awig puniki kalinggatanganin olih Bandesa kesarengin antuk Manggalaning lan Angga Sabha Desa pinaka  ngangganin warga Desa Adat Nyuh Kukuh.

2.      Awig-awig puniki kakukuhin olih Bupati Klungkung, kesaksinin olih Perbekel Desa Ped, Camat Nusa Penida lan Majelis Desa Adat.

3.       Awig-awig puniki kakukuhang duk rahina :  ………panglong ping……sasih....Icaka...tanggal masehi 00/00/0000   ring Desa Adat Nyuh  Kukuh

4.       Luir sang sane ngalingga tanganin:

ha.

Bendesa Desa Adat Nyuh Kukuh.

na.

Manggalaning lan Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh manut bacakan kasurat ring lepihan.

ca.

Para Manggala Praja Dinas pinaka saksi.

ra.

Bupati Klungkung maka murdaning pamikukuh.

 

 

 

 

 

 

Ped, Tanggal ……………..

 

Pemucuk Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

 

 

 

 

 

 

Bendesa Adat Nyuh Kukuh.

Sekretaris  Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh

 

 

 

 

 

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

 

 

 

 

 

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

 

 

 

 

 

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

 

 

 

 

 

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

 

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

 

 

 

 

 

 

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

 

 

 

 

 

 

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

 

 

 

 

 

 

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

 

 

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

 

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

 

 

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

 

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

 

 

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

 

 

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

 

Angga Sabha Desa Adat Nyuh Kukuh,

 

 

Para manngala Praja Dinas Pinaka Saksi:

 

Camat Nusa Penida,

 

 

Majelis Desa Adat  Kabupaten Klungkung,

 

 

 

 

 

 

Perbekel desa Ped,  

 

 

 

 

 

Bupati Klungkung Pinaka Murdaning Pamikukuh,

 

Telah di catatkan:

Register Nomor :

Tanggal              :

 

 

 

 

 

 


 

Mengetahui:  

Bupati Klungkung,

 Kemanggehang lan kasurat:

Tanggal            :

Reg.Nomor      :

Bupati Klungkung,

 

 

Share:

0 comments:

Posting Komentar

Copyright © DESA ADAT NYUH KUKUH. 1418 | Powered by Blogger
Design by SimpleWpThemes | Blogger Theme by NewBloggerThemes.com | Distributed By Blogger Templates20